راههای افزایش تمرکز چیست؟ چگونه می توان تمرکز را افزایش داد؟
عملکرد مغز انسان شامل مجموعهای از تواناییهای شناختی مانند حافظه، استدلال، تمرکز، تصور، خلاقیت و شهود است. وقتی یکی از این تواناییها را بهبود میبخشید، بقیه نیز تحت تأثیر قرار میگیرند. از میان تمام این تواناییها، قوه تمرکز احتمالاً تأثیرگذارترین آنهاست زیرا به یک دلیل مهم، یکسر و گردن بالاتر از بقیه قرار دارد؛ اما واقعاً قوه تمرکز چیست که تا این حد در زندگی انسان مؤثر است؟ در این مقاله سعی داریم شمارا با این توانایی ذهنی آشنا کنیم و در آخر راههای افزایش تمرکز را به شما ارائه خواهیم داد.
آنچه در مقاله راههای افزایش تمرکز خواهید گذراند:
- تمرکز عضله اصلی مغز انسان
- قدرت تمرکز شما چقدر است؟
- مبنای عملکرد ذهنی و تمرکز
- راهکارهایی جهت افزایش تمرکز
تمرکز عضله اصلی مغز انسان
تمرکز، عملکرد اجرایی مغز و ذهن و توانایی اصلی است که کلیه تواناییهای ذهنی دیگر را کنترل میکند. راههای افزایش تمرکز یا به تعبیری بهبود تمرکز بیشترین تأثیر را بر عملکرد ذهنی و قدرت مغز بشر دارد. مغزی با عملکرد اجرایی ضعیف به مثابه شرکتی با مدیر عامل نا کارآمد است.
هرقدر قدرت تمرکز فرد بیشتر باشد، بیشتر و بهتر میتواند شرایط زندگی را کنترل کند. داشتن قوه تمرکز قوی و ضعیف مانند کنترل داشتن بر زندگی و مسلط بودن بر آن است، در مقایسه با کنترل شدن توسط زندگی و در قعر زندگی بودن؛ یعنی صاحب ذهن و آینده خود باشید یا برده گذشته خود.
تمرکز یک امر نسبی است و بنا بر میزان کاهش و افزایش توجه هرکسی به عوامل حواسپرتی، تمرکز کاهش یا افزایش پیدا میکند و هیچگاه شما یک میزان ثابت برای تمرکز ندارید. بهمحض اینکه محیط و شرایط ذهنی شما تغییر کند میزان تمرکز تغییر خواهد کرد. تمرکز یک امر اکتسابی میباشد و بههیچوجه ذاتی نیست.
درواقع استعداد بالقوه تمرکز در همه افراد وجود دارد تنها چیزی که از اهمیت برخوردار است این است که باید آن استعداد را پرورش داد تا به سرانجام رسید. باگذشت زمان و انجام تمرینات مربوط به تمرکز این مهارت را به دست میآورید که تمام فعالیتها ازجمله مطالعه را با تمرکز بیشتری انجام دهید.
با یک مثال ساده میتوان توضیح داد که تمرکز چیست و فرق میان نوع قوی و ضعیف تمرکز چیست؟
تمرکز ضعیف و پراکنده ممکن است گرم و با حرارت به نظر برسد، درصورتیکه در حالت قوی، تیز و پرزور است، مانند وقتیکه از ذرهبین برای متمرکز کردن نور خورشید استفاده میکنید. نور خورشید پراکنده گرم و آرامشبخش است درحالیکه نور متمرکز بسیار قدرتمند میشود.
درنهایت، مسئله فقط این نیست که از ذهن خود چگونه بیشترین بهره را ببرید بلکه باید به بهترین چیزهایی که زندگی میتواند به شما عرضه کند، دستیابید.
طبق تحقیقات صورت گرفته اکثر افراد در طول هفته فقط ۶ ساعت از زمان خود را به کاری اختصاص می دهند که کاملا روی آن تمرکز دارند. البته ممکن است در طول هفته به دفعات فعالیت مورد نظر خود را انجام دهند، ولی متوسط زمانی که می توانند به صورت مطلوب روی کار خود تمرکز کافی را داشته باشند فقط ۶ ساعت است.
همچنین بررسی های بیشتر نشان داده است که بیشترین کارایی افراد در طول روز مربوط به ساعات اولیه و اواخر روز است که تمرکز در این ساعات به حداکثر میزان خود خواهد رسید. در حالی که برخلاف این امر ساعت کاری در زمانی است که بهره وری افراد به حداقل خود می رسد و روی آن تمرکز کافی ندارند!
برای همین مشاهده می کنیم که اکثرا گلایه می کنند که چرا تمرکز کافی ندارند.
قدرت تمرکز شما چقدر است؟
اکنونکه دریافتیم تمرکز چیست، باید بدانیم که میزان تمرکزمان چقدر است و برای افزایش آن باید چه راهکاری در پیش گیریم.
اغلب مردم نمیدانند که تا چه حد در کنترل کردن تمرکز خود ضعیف هستند زیرا قبلاً هرگز تجربه تسلط بر ذهن خود را نداشتهاند و درواقع مرجعی برای مقایسه ندارند. ذهن بیشتر مردم تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی قرار دارد که کنترلی بر آن ندارند و درنتیجه زندگی آنان نیز تحت تأثیر این عوامل قرار میگیرد.
ازنظر علمی ثابتشده که حداکثر زمانی که فردی میتواند روی موضوع خاصی تمرکز داشته باشد تنها ۵ ثانیه است؛ بعدازاین زمان بهطور ناخودآگاه ذهن به سمت موضوع دیگری تمرکز خواهد کرد که با تمرین میتوان مدت داشتن تمرکز را افزایش داد. تمرین یعنی تکرار یک عمل بارها و بارها. برای افزایش تمرکز باید بر روی ذهن خود تمریناتی انجام داد.
افرادی که قدرت تمرکز پایینی دارند، بیدقت بوده و بهسختی میتوانند فکر خود را بر روی یک موضوع واحد نگاهدارند. این افراد بهسادگی پس از چند دقیقه از انجام کاری که برایشان جذاب نیست خسته میشوند اما میتوانند بر روی کارهای موردعلاقه خود بهصورت اتوماتیک و بدون تلاش تمرکز کنند، اما تمرکز عمدی و آگاهانه برای سازماندهی و اتمام کارها یا یادگیری چیزهای جدید برایشان دشوار است.
این افراد بهسختی میتوانند پروژهها را در زمان مقرر به اتمام برسانند و معمولاً در دقیقه نود موفق به انجام این کار میشوند. آنها بین کارها و چیزهای مختلف سرگردان هستند، انجام کارها را به تعویق میاندازند و آن را فراموش میکنند.
مرتباً تصمیمهای بد میگیرند، بدون تفکر و دوراندیشی دست به اقدام میزنند، از وقت سایر مردم استفاده نادرست میکنند و خود نیز دائماً دچار نگرانی و استرس میشوند.
در ادامه فهرستی از نشانههای متعددی را برایتان فراهم کردهایم که با قدرت تمرکز ضعیف مرتبط هستند. اگر هرکدام از این نشانهها را در خود مشاهده میکنید، باید در فکر راههای افزایش تمرکز خود باشید.
- بهسختی فکر خود را بر روی کارهایی متمرکز میکنید که باید به اتمام برسند
- کنترل کم بر روی اقدامات ضربتی و ناگهانی
- بهسادگی توسط صحنهها و صداهای غیر مرتبط دچار حواسپرتی میشوید
- بیقراری و بیحوصلگی مکرر
- خستگی مکرر
- تحمل و ظرفیت کم در مواجهه با نا امیدی
- بیقراری فیزیکی و تمایل به رفتارهای اعتیادآور
- عدم توانایی در پرداختن به جزییات و انجام اشتباهات متعدد براثر بیدقتی
- بهندرت میتوانید دستورالعملها را با دقت و کامل انجام دهید
- گم کردن یا فراموش کردن چیزهایی مانند مداد، کتاب و ابزار موردنیاز برای انجام کارها
- برنامهریزی برای آینده و پیگیری برنامهها برایتان مشکل است
- برنامهریزی درباره ترتیب انجام کارهای مختلف برایتان دشوار است
- تشخیص اختلال کمبود توجه (ADD) و اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) برای فرد
مبنای عملکرد ذهنی و تمرکز
آموزشهای ذهنی در اشکال مختلف وجود دارند. رایجترین نوع آموزش در مدرسه ارائه میشود، جایی که تأکید ویژهای بر کسب معلومات و توانایی استدلال کودکان میشود. دورههای آموزشی ویژهای نیز وجود دارند که به تدریس تکنیکهای حافظه، تندخوانی، خلاقیت، شهود و تمرکز میپردازند.
به نظر میرسد اساس عملکرد موفق ذهنی، توانایی توجه کردن و تمرکز کردن باشد. برای انجام هر کاری با ذهنتان احتیاج به این مهارت دارید. هرقدر بتوانید بیشتر تمرکز کنید، آسانتر میتوانید کارتان را به اتمام برسانید.
وقتی تمام افکار ما روی موضوع خاصی باشد مطمئناً با درصد بالاتری از موفقیت روبرو میشویم؛ مانند غذا خوردن که اگر تمرکز ذهن شما به موضوع دیگری غیر از غذا خوردن باشد پس از اتمام غذا اصلاً از آن لذت نمیبرید؛ بنابراین اگر روی هر کاری که در حال انجام آن هستید تمرکز داشته باشید آن کار راحتتر و بهتر انجام میشود.
یوگی های مشرق زمین تأکید زیادی بر آموزش این مهارت به شاگردان خوددارند. بازرگانان و افرادی که در حیطه کسبوکار مشغول به فعالیت هستند، اغلب میگویند که توانایی حفظ تمرکز و راههای افزایش تمرکز یکی از کلیدهای موفقیت در دنیای کسبوکار است.
ورزشکاران و مربیان ورزشی نیز همواره راجع به اهمیت این موضوع عمیق صحبت میکنند. تمرکز موجب افزایش قدرت ما در انجام امور بهخصوص یادگیری میشود. روش صحیح مطالعه که از روشهای تقویت حافظه و راههای افزایش تمرکز نیز تمرکز داشتن روی مطالب است که همچون یک داروی تقویت حافظه عمل میکند. تمرکز همچنین از روشهای تندخوانی محسوب میشود.
راههای افزایش تمرکز
-
همزمان انجام دادن کارها تقریباً ممنوع:
انجام همزمان کارها ممکن است کاری ابر انسانی به نظر برسد، اما طبق پژوهش دانشگاه استنفورد، هزینه این کار خلی بالاست. آزمایش مورد بحث بازه توجه، ظرفیت حافظه و توانایی پرش از یک کار به کار دیگر را مورد بررسی قرارداد و کسانی که خود را دارای توانایی انجام همزمان چند کار معرفی کرده بودند در تمام این آزمونها نتایج ضعیفی رقم زدند.
افرادی که عادت دارند چند کار را در یکزمان انجام دهند درواقع جاذب چیزهای بیربط هستند. هر چیزی میتواند حواس آنها را پرت کند.
-
ورزش منظم:
از قدیم گفتهاند عقل سالم در بدن سالم. ورزش فقط برای بدن مفید نیست، بلکه سلامت مغز را نیز تقویت میکند. این موضوع به گفته جان ریتی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی هاروارد، برای ظرفیت حافظه و راههای افزایش تمرکز نقشی حیاتی دارد. ورزش کردن در تقویت تمام مهارتهای ذهنی مؤثر است. دانشمندان باور دارند ورزش منظم به ترشح عاملی به نام BDNF کمک میکند. برخی پژوهشها حاکی از آن بودهاند که این پروتئین به شکلگیری ارتباطهای تازه نرونی در مغز کمک میکند.
-
عادت به تهیه فهرست از کارهای روزمره:
تهیه فهرست نهتنها به شما در شناسایی کارهای اولویتدار کمک میکنند، بلکه میتوانند شمارا از کارهای نصفه و نیمه رهاشده نیز باخبر سازند و باعث شوند برای به پایان رساندن آنها تلاش کنید. با آرشیو کردن این فهرستها در طول زمان میتوانید، روند بهبود تمرکز و عملکرد روزانه خود را نسبت بهروزهای اول مقایسه کنید. شاید در روزهای اول این کار برایتان سخت یا خستهکننده باشد اما بهمرورزمان به آن عادت کرده و از نظمی که به کارهایتان میدهد لذت خواهید برد. برنامهریزی علاوه بر اینکه باعث میشود همهچیز روی نظم خاصی انجام شود از طرفی موجب کاهش استرس شما و تمرکز بیشترتان میشود. مدیریت زمان کارها در کنار برنامهریزی رشد چشمگیری در افزایش تمرکز شما خواهد داشت. کال نیوپورت، استاد علوم کامپیوتر و نویسنده کتاب «کار عمیق» اظهار داشته است در دست داشتن فهرستی از تمامکارهای ضروری میتواند شمارا روی کارهایی که پیش رودارید متمرکز نگه دارد. به گفته او در غیر این صورت، کارهای ناتمام میتوانند تمرکز شمارا ذرهذره از بین ببرند. این از پدیدهای به نام «اثر زایگارنیک» ناشی میشود. این پدیده در روانشناسی به کارایی بیشتر مغز در به یادآوری کارهای نیمهتمام نسبت به کارهای تمامشده اطلاق میشود.
-
از مصرف کافئین غافل نشوید:
اگر احساس خمودگی میکنید، یک فنجان قهوه یا هر نوشیدنی کافئین دار دیگر میتواند به شما کمک کند. مطالعات نشان میدهند مصرف کافئین در حد اعتدال میتواند به تقویت تمرکز کمک کند؛ بهویژه در حالت خستگی. همچنین در شبهای امتحان که نیاز به انرژی و تمرکز دارید از کافئین میتوانید بهعنوان یک گزینه کمکدرسی استفاده کنید. البته زیادهروی نکنید، اما اگر در مصرف کافئین زیادهروی کنید ممکن است به مشکلات دیگری مثل بیخوابی، اضطراب، تپش قلب و حالت تهوع دچار شوید که بهنوبه خود تمرکز شمارا کاهش خواهند داد.
-
زنگ تفریح به خود دهید:
شاید شما هم شنیده باشید که تماشای ویدیوهای شیطنت گربهها و بازیگوشی آنها روی اینترنت میتواند به بالا بردن بازده شما کمک کند. در عین ناباوری این گفته بهنوعی صحیح است. استراحت کردن در میان کار اهمیتی حیاتی دارد؛ خواه تماشای ویدیوهای سرگرمکننده باشد، یا پیادهروی، یا حتی بستن چشمها برای مدتی کوتاه. به فکر کمبود وقت نباشید. انجام دادن پیوستهکاری میتواند شمارا خسته کرده و این خستگی بهراحتی موجب عدم تمرکز حواس در شما میشود. اگر برایتان مهم است که از پسکاری بهخوبی و درنهایت کیفیت بربیایید برای خودتان تایمهای زنگ تفریح در نظر بگیرید. در تحقیقی از ۸۴ شرکتکننده خواسته شد به مدت یک ساعت کار کامپیوتری سادهای را انجام دهند. به بعضی از آنها در این میان دو وقت استراحت کوتاه داده شد و به باقی آنها خیر. آنهایی که اجازه استراحت داشتند تماموقت در نظر گرفتهشده را به کار مداوم پرداختند اما آنهایی که اجازه استراحت نداشتند در اینیک ساعت عملکرد ناپیوسته و ضعیفی از خود نشان دادند.
-
کار برای محل کار است:
توصیه نیوپورت این است که بعد از خروج از اداره، خود را بهطور کامل از فضای کار جدا کنید و تا روز کاری بعد، فاصله زیاد خود را با آن حفظ کنید. برای خودتان مشق خانه نتراشید. به این امر پایبند باشید؛ زیرا در صورت انجام کار در خارج از محل کارتان، به انجام خارج از محل کار عادت میکنید و درنهایت ترک این عادت برایتان با سختی همراه خواهد بود. با اختصاص دادن کار به محل کار، جدای از اینکه به مغز خود استراحت میدهید، پژوهشها نشان میدهند اگر برای مدتی از یک مشکل فاصله بگیرید، احتمال پیدا کردن راهحلی برای آن بیشتر میشود. بر اساس نظریه تفکر ناخودآگاه، فاصله گرفتن از یک موقعیت دشوار، نسبت به تلاش پیوسته برای به نتیجه رسیدن، کمک بیشتری به شما میکند؛ اما نظریه مذکور تا حدی محل بحث است. فرا تحلیل نظریههای مؤید مزیت تفکر ناخودآگاه در سال ۲۰۱۵ نشان داد فاصله گرفتن از یک تصمیم، لزوماً به تصمیمی بهتر منجر نخواهد شد.
-
شناخت پیک کاری:
هر فردی پیک کاری منحصربهفرد خود را دارد. پیک کاری چیست؟ پیک کاری درواقع همان ساعاتی است که شما بیشترین انرژی رادارید و درنتیجه میتوانید بیشترین بازدهی را از خود خلق کنید، برخی عصرها، برخی اول صبح و برخی دیگر آخر شب بیشترین انرژی رادارند. سعی کنید کارهای مهمی که نیاز به تمرکز بالایی دارند را در این ساعات انجام دهید.
-
ورزش تمرکز برای مغز:
مغز شما نیز مثل یک عضله عمل میکند یعنی با انجام حرکات ورزشی تقویتشده و قوی میگردد. برخی پژوهشها نشان دادهاند «تمرینات مغزی» ممکن است برای کسانی که بهراحتی حواسشان پرت میشود مفید واقع شوند؛ اما اینکه کدام تمرینها تا چه حد و برای چه مدت نتیجه میدهند مشخص نیست؛ بنابراین، به گفته سوزان جاگی، محقق مغز و حافظه در دانشگاه کالیفرنیا، پذیرفتن مزایای تمرینات مغزی به آزمایشهای بیشتری نیاز دارد.
-
برای خودتان خلوتی دنج داشته باشید:
به گفته مارک اندروز، مدیر سابق دانشگاه علوم پزشکی استون هیل پنسیلوانیا، سروصداهای محیط اطراف، مثل بوق اتومبیلها و یا سروصدای بچهها، میتواند ترشح هورمونی مرتبط با استرس به نام کورتیزول را تشدید کند. ترشح بیشازحد کورتیزول میتواند در عملکرد مغز اختلال ایجاد کند و تمرکز را از بین ببرد. به گفته اندروز، متأسفانه هرچه بیشتر در معرض سروصداهای محیط اطراف قرار داشته باشیم، واکنش بدنمان به آن بدتر خواهد بود. آلودگی صوتی میتواند مغز شمارا مسموم کند. حتماً برای خودتان محلی ساکت بهدوراز هیاهو پیدا کنید و در طول روز ساعتی را به استراحت در آن اختصاص دهید. اگر از افرادی هستید که در یک محیط آرام و خلوت زندگی میکنید شما از خوشبختهای روزگار هستید.
-
مثبت اندیشی و مثبت گفتاری:
مدام جملات مثبت را برای تمرکز کردن با خود تکرار کنید و بگویید که من میتوانم روی این موضوع تمرکز کنم. هیچگاه در این زمینه منفیبافی نکنید، زیرا منفیبافی در شما باور منفی ایجاد خواهد کرد و شما هیچگاه نمیتوانید تمرکز کنید.
-
به دوردستها چشم بدوزید:
البته که آیندهنگری شیوهای مطلوب است اما در اینجا منظور ما چشم دوختن فیزیکی است. بسیاری از ما اغلب ساعات بیداری خود را به زل زدن به نمایشگرهای دیجیتال میگذرانیم. این کار میتواند به چشمهای ما آسیب بزند و واضح دیدن اجسام را برای ما دشوار کند. بهاینترتیب پردازش این تصویر مات و مبهم برای مغز ما نیز دشوارتر خواهد بود. برای اینکه کمی از فشار وارده به چشمها بکاهید، چند دقیقه به چیزی در دوردست زل بزنید. پزشکی قانون ۲۰-۲۰-۲۰ را برای این کار پیشنهاد میکند. او درباره این قانون میگوید: هر ۲۰ دقیقه، ۲۰ ثانیه به چیزی در فاصله ۲۰ متری چشم بدوزید. اگر فضای خانه یا محل کارتان محدود است به کنار پنجره بروید و چیزی را در فاصله بیستمتری جستوجو کرده و به آن زل بزنید.
-
خواب کافی کلید بهشت تمرکز:
تمرکز ضعیف یکی از نشانههای بدخوابی مزمن است. هفتتا هشت ساعت خواب شبانه پیش از شروع یک روز کاری پرمشغله میتواند تفاوتی از زمین تا آسمان در سطح تمرکز شما ایجاد کند. از خوابیدن در ساعتهای غیرمعمول جدا پرهیز کنید. تمام تلاشتان را بکنید فقط شب تا صبح بخوابید یا چرتی کوتاه در بعدازظهر داشته باشید. خوابهای طولانیمدت در طول روز امکان خواب بهموقع شب را از شما میگیرد.
-
قهر با دنیای آنلاین در هنگام کار:
اگر بتوانید بدون اتصال به اینترنت کارکنید، چیزهای کمتری پیدا میشوند که حواس شمارا از کاری که انجام میدهید پرت کنند. هنگام کار گوشی یا لپتاپ خود را در فاصله دورتری بگذارید که حتی برای چک کردن آن وسوسه هم نشوید. متخصصین باور دارند هر بار که از کاری به کار دیگر میپرید (مثل پاسخ دادن به یک دوست روی فیسبوک یا چک کردن ایمیل در میان کار)، بخشی از توجه شما روی کاری که انجام دادهاید باقی میماند. سوفی لیروی، استاد دانشگاه واشنگتن، برای نشان دادن همین دشواری هنگام عوض کردن مرکز توجه، برای اولین بار اصطلاح «پسماند توجه» را به کار گرفت. حذف عوامل آنلاین میتواند از این کار به آن کار پریدن شمارا کاهش دهد و به تمرکزتان کمک کند.
-
ایجاد انگیزه کنید:
یکی از دلایلی که مانع راه های افزایش تمرکز میشود و باعث میشود نتوان بر کاری تمرکز کرد، مبهم بودن انگیزه است! یعنی در ابتدا بهتر است بدانیم چرا قصد انجام یک کاری را داریم، اینکه ما نمیدانیم که چرا کاری را انجام میدهیم میتواند بر قدرت تمرکز ما تاثیر بگذارد.وقتی انگیزه برای انجام یک کار مشخص باشد، نگرش نیز تغییر خواهد کرد و روش انجام کار دگرگون میشود. وقتی واقعا نسبت به کاری که انجام میدهید علاقهمند و مشتاقانه رفتار کنید، تمرکز کردن بر آن کار برای شما بسیار آسان خواهد بود.نداشتن انگیزه در زندگی یعنی رکود و در جازدن. انگیزه یک نیروی قدرتمند است که انسان را به حرکت وا میدارد. نباید فراموش کرد که، بدون داشتن انگیزه حتی دستیابی به اهداف بسیار کوچک نیز غیرممکن است. پس داشتن انگیزی میتواند یک راه برای افزایش تمرکز در انجام کارها باشد.
-
موقعیت موردعلاقهتان را برای مطالعه پیدا کنید:
تصمیم گیری هم مثل تمرکز کردن عزم زیادی میخواهد. بر اساس مفهومی تحت عنوان «تقلیل ضمیر»، انرژی ذهنی ما متناهی است و تصمیم گیری و قدرت اراده، هر دو باعث تحلیل آن میشوند. توصیه طرفداران این ایده در مورد صرفهجویی این انرژی برای تمرکز این است که تا جایی که میتوانید خود را از متغیرهای اضافی که شمارا به تصمیم گیری وا میدارند برهانید. انتخاب محل مناسب برای کار کردن نیز جزو همین تصمیمگیریها محسوب میشود؛ بنابراین مثلاً سعی کنید هر وقت نیاز به تمرکز دارید همیشه در یک محل خاص کارکنید. بهاینترتیب، وقتی لازم است کاری انجام شود، لازم نیست برای پیدا کردن محلی مناسب برای انجام آنوقت تلف کنید.
-
اختصاص ساعت به کارهای مشخص:
همه ما تجربه روزهایی را داشتهایم که تمام طول روز را به دنبال لحظهای تمرکز سپری کردهایم اما موفق نشدهایم آن را بیابیم. نیوپورت میگوید حدومرزهای سفت و سختتر قائل شدن برای خود میتواند از میزان تصمیمگیریهای روزانه ما بکاهد. «ساعت تمرکز» هم مثل محل تمرکز میتواند از تحلیل رفتن انرژی ذهنی ما جلوگیری کند.
ما در این مقاله برای شما راههای افزایش تمرکز را یک به یک شرح دادیم و گفتیم چگونه تمرکز خود را افزایش دهید.
دیدگاهتان را بنویسید