راهکارهای عملی جهت افزایش سرعت مطالعه و لذت بردن از آن
در گذشته بسیاری معتقد بودند که هر چه سرعت مطالعه آهستهتر باشد، یادگیری سریعتر و ماندگارتر خواهد بود. امروزه با انجام روشهای مختلف تندخوانی و راهکارهای عملی جهت افزایش سرعت مطالعه و افزایش سرعت درس خواندن به این نتیجه رسیدهاند که یادگیری عمیقتر و پایدارتر خواهد شد.
در دنیای امروز که زمان حرف اول را میزند و آنچه همه کم میآورند وقت است، بهتر است که این سرعت را در مطالعه هم داشته باشیم تا کمبود وقت بهانهای برای پشت گوش انداختن مطالعه باکیفیت نشود. با راهکارهای عملی جهت افزایش سرعت مطالعه میتوانیم حجم اطلاعات بیشتری را در زمان کمتری در مغز خود جای دهیم. جالب است بدانید که با افزایش سرعت در مطالعه تمرکز حواس نیز بیشتر میشود و این تمرکز حواس در افزایش اعتماد به نفس فرد تاثیر به سزایی دارد.
افزایش سرعت مطالعه برای تمام کسانی که با آموزش و مطالعه سروکار دارند، بهویژه دانشجویان ارشد و دکتری که با توجه به مشغلههای کاری و روزمره، زمان کمتری برای مطالعه دارند. راهکارها و تکنیکهای افزایش سرعت مطالعه کاملا اکتسابی است و با تمرین و توجه میتوان به نتیجه دلخواه رسید.
تمام آنچه در این مقاله خواهید خواند با عناوین زیر به شما ارائه میشود:
- چگونه سرعت مطالعه را افزایش دهیم؟
- مراحل فرآیند مطالعه
- نحوه محاسبه سرعت مطالعه
- راهکارهای عملی جهت افزایش سرعت مطالعه
چگونه سرعت مطالعه را افزایش دهیم؟
شما به راحتی و با داشتن علاقه به مطالعه و همچنین چند تمرین ساده ولی مستمر میتوانید به افزایش سرعت مطالعه و در کنار آن به افزایش سرعت یادگیری دست یابید. در هنگام مطالعه حواس پنجگانه درگیر خواهد شد.
با افزایش سرعت مطالعه، درواقع سرعت ارتباط بین حواس بیشتر شده و از حواسپرتی جلوگیری میشود. با توجه به این امر، افزایش سرعت مطالعه با افزایش تمرکز و تقویت حافظه همراه خواهد بود و قطعا درک مطلب بهتری صورت خواهد پذیرفت.
مراحل فرآیند مطالعه
برای افزایش سرعت مطالعه و افزایش سرعت درس خواندن باید به مراحل آن توجه کنید. در نگاه اول، مطالعه یک فرآیند عادی و روتین است که از طریق ارتباط چشمی با متن حاصل میشود اما این فرآیند به همین راحتی صورت نمیپذیرد. شاید برایتان جالب باشد که مطالعه دارای هفت مرحله است. این هفت مرحله شامل مراحل شناخت، تحلیل، انسجام، دانش، حفظ مطالب، یادآوری و مرحله ارتباط میشود.
۱- مرحله شناخت: شخصی که مطالعه میکند باید از حروف و کلمات شناخت داشته باشد. این آگاهی پیش از مرحله عملی مطالعه صورت میپذیرد. درواقع مرحله شناخت دروازه شهر مطالعه است.
۲- مرحله تحلیل: فرد با نگاه کردن به متن، کلمات را توسط نوری که از آن بازتاب میشود، با چشم دریافت میکند و توسط عصب آن را به مغز منتقل میکند.
۳- مرحله انسجام: در این قسمت بین قسمتهای مختلف متن که شامل لغات، تصاویر و واقعیتها میشود، ارتباط موثری شکل میگیرد. فرد اجزای متن را به عنوان یک کل منسجم و مرتبط در نظر میگیرد.
۴- مرحله دانش: خواننده متن در این مرحله دانش و اطلاعات پیشین خود را با اطلاعات جدید مقایسه کرده و مطالب را به هم ارتباط میدهد.
۵- مرحله حفظ مطالب: در این قسمت مطالب مطالعه شده باید در حافظه ذخیره شود. یادآوری مطالب مطالعه شد در این مرحله اهمیت بسیار زیادی دارد.
۶- مرحله یادآوری: یادآوری کاملا با مرحله پیشین یعنی حفظ مطالب در ارتباط است. در یادآوری، اطلاعات حفظ شده در زمان مناسب از مغز فراخوانده میشوند. اطلاعات باید بهگونهای در حافظه ذخیره شوند که در زمان لازم فورا به خاطر آورده شوند.
۷- مرحله ارتباط: منظور از این مرحله طریقه استفاده از اطلاعات کسب شده و کاربرد آن میباشد.
نحوه محاسبه سرعت مطالعه
سرعت مطالعه عبارت است از مدت زمانی است که یک متن توسط خواننده مطالعه و یاد گرفته میشود. این مقیاس با واحد WPM محاسبه میشود. WPM برگرفته شده از واژه انگلیسی word per minute به معنی تعداد کلمه خواننده شده در هر دقیقه است؛ بنابراین سرعت مطالعه برحسب دقیقه محاسبه خواهد شد و تعداد کلمات خوانده شده در هر دقیقه را مشخص خواهد کرد.
برای تعیین سرعت مطالعه خود، باید پنجخط از یک متن را انتخاب کنید و تعداد کلمات آن را شمارش کنید. بهتر است متن انتخابی ساده باشد، مانند یک کتاب داستان یا رمان. سپس متن انتخابی را مطالعه کرده و زمان را برحسب ثانیه شمارش کنید. سرعت مطالعه برای افراد معمولی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کلمه متغیر است اما با استفاده از روشهای تندخوانی، این تعداد کلمات را میتوان به ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کلمه افزایش داد.
همچنین میتوانید یک امتحان دو یا سه دقیقهای از خود بگیرید. یعنی یک متن که از نظر محتوا در حد متوسط است و دارای مطالبی برای یادآوری است انتخاب کنید و به مدت یک دقیقه مطالعه کنید و بعد هرقدر که میتوانید نکاتش را یادآوری کنید؛ البته بهتر است این امتحان را بهصورت ۳ دقیقهای اجرا کنید و بعد به مدت ۴-۵ دقیقه مطالبی را که میتوانید یادآوری کنید روی کاغذ بنویسید.
بعد از اجرای تمرینات تندخوانی هم همین امتحان را از خود بگیرید، البته مرحله به مرحله یعنی بعد از اجرای تمرینات هر مرحله با انجام این امتحان میزان پیشرفت خود را به قبل حس خواهید کرد. سرعت مطالعه هر فرد بستگی بهسرعت اولیه دارد که برای هر فرد تغییر میکند. ممکن است فردی در این امتحان ۵۰ کلمه بخواند و فردی دیگر ۱۵۰ یا دیگران ۱۸۰ -۲۰۰ و حتی ۲۵۰ کلمه را بتوانند بخوانند، هیچکس نمیتواند استانداردی برای سرعت اولیه مطالعه تعیین کند.
در زمینه محاسبه سرعت مطالعه سعی کنید هرگز خود را با دیگران مقایسه نکنید بلکه بهترین کار این است که خودتان را نسبت به خودتان بسنجید.
راهکارهای عملی جهت افزایش سرعت مطالعه
- ابتدا طرز نشستن و کتاب دست گرفتن خود را اصلاح کنید. کتاب یا هر آنچه را که در حال خواندن آن هستید با زاویه ۳۰ درجه با چشمهایتان نگه دارید. هرگز به حالت درازکش کتاب نخوانید؛ این کار باعث درد شبکیه چشم شده و چشمها زود احساس خستگی میکنند. به همین خاطر پس از حدود دو ساعت، خشکی و سوزش چشمها شروع میشود.
- پس از نشستن صحیح نوبت به ورزش چشمها میرسد. قبل از درس خواندن چشم خود را ۶۰ ثانیه ورزش دهید. ورزش دید محیطی را فعال میکند و سرعت خواندن و یادگیری را افزایش میدهد. یک دقیقه ورزش روزانه از خستگی چشم و عضلات آن جلوگیری میکند ابتدا بهاندازه سه متر از دیوار فاصله بگیرید و روی یک نقطه تمرکز کنید. سپس با دست چپ یک نماد را ردیابی کنید این کار هر دو طرف مغز را فعال میکند. درنهایت چشمها را در جهات مختلف حرکت دهید.
- یکی از روشهای قدیمی که برای تندخوانی بهکار برده شده است، استفاده از نشانک است. سعی کنید حین مطالعه از نشانک یا مداد یا خودکار استفاده کنید. این تکنیک که به راهنمایی چشم مشهور است، چشم خود را به سمت نشانکی که از زیر خطوط عبور میکند، متمرکز میکند. این کار باعث میشود که هم خطوط را گم نکنید و هم تمرکز حواس شما بیشتر شود. بهطور غریزی چشمها یک شیء در حال حرکت در میدان دید را دنبال میکنند. وکسلر میگوید: «قلم، لیزر یا حتی انگشت خود را زیر هر جملهای که میخوانید بگذارید، دید محیطی تا شش کلمه را در هر دو طرف نقطه انتخاب میکند و بدین ترتیب میتوانید یک جمله را شش برابر سریعتر از خواندن کلمه به کلمه بخوانید. قلم یا نشانک تمرکز خواننده را افزایش داده و به خواندن سرعت میدهد. هنگامیکه از یک نشانک استفاده میکنید هرگز اجازه ندهید صفحه را لمس کند. بهتر است قلم حدود نیم سانت بالاتر از کلمات صفحه قرار بگیرد. درست ۱۰ دقیقه بعد از تمرین، این روش عادی میشود. با این روش سرعت یادگیری تا ۷ روز دو برابر و در ۲۱ روز تا سه برابر افزایش مییابد.»
- هنگام خواندن سر خود را به چپ و راست حرکت دهید. شواهد علمی وکسلر نشان میدهد حرکت سر به جلو و عقب هنگام خواندن کمک میکند تا تصاویر روی شبکیه چشم تثبیت شود. این عمل رفلکس دهلیزی چشمی یا VOR نامیده میشود. حرکت سر همچنین کمک میکند بهجای خواندن کلمات منفرد، عبارات و جملات را بخوانید. راز خواندن کلمات متعدد در یکزمان و افزایش مهارتهای یادگیری تا دو یا سه برابر این است که با استفاده از دید محیطی، چشمانداز خود را افزایش دهید. شل شدن عضلات کوچک در هر دو طرف چشم، تمرکز را کم میکند. این تمرین بهتنهایی میتواند سرعت خواندن را از ۲۰۰ کلمه به ۲۵۰۰ کلمه در هر دقیقه افزایش دهد. این تفاوت مانند مرز بین صحبت کردن و فکر کردن است.
- در تکنیکهای تندخوانی، اولین قدم، سطحیخوانی برای یافتن اندیشه و منظور اصلی نویسنده است؛ بنابراین، تمام مطالب موجود در متن مورد نظر را به جز اندیشه و نکته اصلی هر پاراگراف نادیده بگیرید. این اولین تجربه شما در حذف بخش بزرگی از مطالب متنی است که مطالعه میکنید. این کار را بدون هیچگونه احساس گناهی انجام دهید و نگران نباشید. فقط سعی کنید که مقصود اصلی و نکته مورد نظر نویسنده را دریابید و باعلاقه ادامه دهید. برای انجام بهتر این کار، باید سرعت خواندنتان را افزایش دهید. فهرست مطالب را نگاه کنید، به عناوین اصلی و فرعی توجه کنید و با مرور اجمالی از اصل مطالب آن سر در آورید.
- عدم تکرار لغات بهوسیله دهان یا ذهن: اگر لغات و عبارات را در ذهن یا زبان خود تکرار کنید، سرعت مطالعه شما کاهش بسیاری خواهد داشت؛ بنابراین حذف خوانش مطلب در زبان یا حتی ذهن، باعث افزایش چشمگیر سرعت مطالعه خواهد شد.
- صدای درونی درواقع همان صدایی است که ما هنگام خواندن کلمات در ذهن خود میشنویم. متخصصان تندخوانی معتقدند برای افزایش سرعت خواندن باید از دست این صدای درونی خلاص شد. اسکات یانگ میگوید: «با حذف صدای درونی ممکن است سرعت خواندن را افزایش دهید اما یکچیز مهم را قربانی میکنید. درک (مطلب). صدای درونی برای درک آنچه میخوانیم ضروری است و تفاوت خواندن با صدای درونی و صدای واقعی در این است که با صدای درونی میتوان سریعتر خواند.»
سازمان فضایی ناسا روی موضوع صدای درونی تحقیقات بسیاری کرده و حتی از این موضوع برای کنترل سفینه فضایی بهره گرفته است. چاک جورجگنسن یکی از مدیران تیم ناسا میگوید: «سیگنالهای بیولوژیکی زمانی که ما چیزی را میخوانیم یا با کسی صحبت میکنیم در ذهن ما ایجاد میشوند و این در حالی است که هیچ حرکت لب یا صورتی انجام نمیدهیم.»
کسی که از سیستم صدای درونی استفاده میکند به کلمات فکر میکند و با خودش در سکوت صحبت میکند که این قادر به شنیده شدن نیست اما زبان و تارهای صوتی این سیگنالها را از طرف مغز دریافت میکنند. استفاده از صدای درونی (مانند زمانی که یکزبان جدید یاد میگیریم) برای درک بیشتر است نه سرعت بالاتر خواندن.
- حذف عواملی پرتکننده حواس عامل مهمی در افزایش سرعت درس خواندن و افزایش سرعت یادگیری است. جایی که مطالعه در آن صورت میگیرد بهتر است از عواملی که باعث پرت شدن حواس میشود، تهی باشد. سعی کنید در یک محیط خلوت و ساده مطالعه انجام دهید تا تمرکز حواس در شما بالاتر رود.
- بازگشت به سطور قبلی سرعت مطالعه را با کاهش روبهرو میکند. برخی از افراد در حین مطالعه، به سطور قبلی و عقب بازگشت کرده و قسمتهایی از متن را دوباره بازخوانی میکنند. این کار سرعت مطالعه را کاهش خواهد داد. اگر بعضی از پاراگرافها را متوجه نمیشوید، بهتر است از آن عبور کرده و مجددا به روش تندخوانی بازخوانی کنید؛ چرا که بازگشت به عقب بسیار وقتگیرتر از مطالعه مجدد است.
- لطفا هدفمند مطالعه نمایید. قبل از مطالعه، هدف خود را تعیین نمایید. هدفگذاری باعث میشود در وهله اول متوجه شوید که چه اطلاعاتی باید کسب کنید و در مرحله بعد از اطلاعات حاشیهای و غیرمفید اجتناب کنید.
- هیچ تاکتیک تاثیرگذاری به این اندازه مهم نیست که به آن موضوعی که در حال مطالعه آن هستید عمیقا علاقه داشته باشید. حتی کارآزمودهترین تندخوانها هم نمیتوانند متنی را که به آن علاقهای ندارند با سرعت قابلتوجه بخوانند.
اگر مجبور به خواندن یک متن باشید که به آن علاقهای ندارید عملا دارید انرژی خود را به هدر میدهید. ذهنتان را باز کنید و متون مختلف با موضوعات مختلف بخوانید.
دیدگاهتان را بنویسید