همه چیز در مورد مدیریت مالی (Financial management)
ممکن است شما هم به فکر راهاندازی یک کسب و کار باشید؛ اما ممکن است در ابتدای کار سوالاتی برای شما ایجاد شود. سوالاتی مانند اینکه از کجا باید شروع کنید؟ چه کارهایی باید انجام دهید؟ با چه کسانی باید مشورت کنید؟ برای این کار به چه مقدار سرمایه اولیهای نیاز دارید؟ شروع کسبوکار با سرمایه اندک ممکن است؛ اما ادامه دادن آن بدون مدیریت صحیح، امکانپذیر نیست. دلایلی مانند عدم برنامهریزی صحیح، مدیریت ضعیف، نبود سرمایه کافی و… باعث شکست یک واحد کسبوکار میشود؛ به همین علت، همه چیز در مورد مدیریت مالی، نقش صورتها و اطلاعات مالی در یک واحد تجاری نقش مهمی دارد.
به طور کلی مدیریت مالی به منظور تهیه، تخصیص و تامین منابع مالی یک سازمان یا شرکت ایجاد شده است. وقتی یک شرکت از انسجام در امور مالی برخوردار باشد، محیطی ایمن برای کارکنان فراهم میشود و این امر موجب رشد و خلق ایدههای نو در سازمان میشود. برای آشنایی بیشتر با اهداف و وظایف مدیریت مالی با ما همراه باشید.
سرفصلهای عنوان شده در مقاله همه چیز در مورد مدیریت مالی عبارتاند از:
- تعریف مدیریت مالی
- تاریخچه مدیریت مالی
- ویژگیهای مدیریت مالی
- مدیر مالی
- مهارتهای اصلی مدیران مالی
- اهداف مدیریت مالی
- وظایف مدیریت مالی
- نکات مورد استفاده در بهبود مدیریت مالی
- رشته تحصیلی مدیریت مالی
تعریف مدیریت مالی
مدیریت مالی یا Financial management به معنای استفاده از مفاهیم و اصول اقتصادی برای تصمیمگیری صحیح در امور مالی است. در حقیقت برای تعریف مدیریت مالی به زبان ساده میتوان گفت که مدیریت مالی، همان اقتصاد کاربردی است. مدیریت مالی با استفاده از اصول مدیریت مالی به برنامهریزی، کنترل و هدایت منابع مالی سازمان میپردازد.
مدیر مالی با مدیریت اثربخش منابع مالی و هزینهها، سازمان را در راستای اهداف خود که افزایش ارزش شرکت و ثروت سهامداران است، هدایت میکند. رسیدن به این اهداف تنها به وسیله مدیریت کارآمد جریانهای نقدی کوتاهمدت و بلندمدت یک واحد اقتصادی، محقق میشود.
همه چیز در مورد مدیریت مالی به سه حوزه مجزا اما مرتبط به یکدیگر تقسیم میشود. این سه حوزه عبارتاند از:
- مدیریت مالی: تصمیمگیریهای مالی داخل یک واحد تجاری مانند حفظ نقدینگی، استقراض از بانک، انتشار سهام و اوراق قرضه از وظایف واحد مدیریت مالی شرکت است.
- سرمایهگذاری: سرمایهگذاری شرکتها براساس رفتار بازارهای مالی و قیمتگذاری اوراق بهادار است. برای نمونه ارزشگذاری سهام عادی یا انتخاب اوراق بهادار برای صندوق بازنشستگی از وظایف Financial management است.
- موسسههای مالی: منظور از موسسههای مالی، شرکتهای بزرگ مالی مانند بانکها است که برای مدیریت آنها از دانش Financial management استفاده میشود.
تاریخچه مدیریت مالی
در سال ۱۹۰۰ Financial management به عنوان یک رشته علمی مستقل شناخته شد. مدیریت مالی علمی است که افراد به کمک آن میتوانسند منابع و مصارف شرکت را کنترل کنند و در نهایت به افزایش ارزش شرکت و به دنبال آن افزایش ثروت سهامداران برسند. پیش از آن در سال ۱۹۲۰ با افزایش چشمگیر سود شرکتها، مبحث برنامهریزی و کنترل وارد Financial management شد و مسئله ساختار مالی اهمیت زیادی یافت؛ زیرا تغییرات قیمت باعث شد که شرکتها به اهمیت کنترل، نقدینگی و ساختار سرمایه پی ببرند. به وسیله بحران اقتصادی سال ۱۹۲۹ که یک رکود اقتصادی بیسابقه بود، شرکتها ورشکست شدند و تغییر بزرگی در ساختار سرمایه به وجود آمد. از سال ۱۹۵۰ به بعد تکنولوژی به این رشته راه پیدا کرد و مدیریت مالی بر پایه علم استوار گردید. در نهایت سال ۱۹۶۰ میلادی سیاستهای آمریکا به سمت ارزیابی و بهینهسازی مالی متمایل شدند و تصمیمات سرمایهگذاری برای مدیریت مالی شکل گرفت. Financial management در طول سالهای ۱۸۹۰ تا ۱۹۰۰، اقتصاد کاربردی به شمار میرفت. در طول این دو دهه چند شرکت آمریکایی بزرگ با هم ادغام شدند و به دنبال آنها ۸۷ شرکت به وجود آمدند که بیش از نصف تولیدات صنعتی ایالات متحده آمریکا را در دست گرفتند. این کار نیازمند سرمایه بسیار زیادی بود که برای برنامهریزی و مدیریت ساختار سرمایه، مدیریت مالی شکل گرفت.
استفاده از کامپیوتر، برنامههای حسابداری، مالی و اقتصاد سنجی و به طور کلی ورود تکنولوژی به عرصه مدیریت مالی، باعث تغییرات آن از گذشته تا امروز شده است. این تغییرات همچنان ادامه دارد و برخلاف گذشته که مدیر مالی تنها بر مسائل مالی شرکت نظارت داشت، امروزه تحلیل دادهها و دادن مشاوره به مدیران ارشد برای حداکثرسازی سود و افزایش ثروت سهامداران نیز از وظایف مدیریت مالی است.
Financial management یک واحد اقتصادی داری چند ویژگی مشترک است که ما به ۶ مورد از مهمترین آنها اشاره میکنیم:
- مدیریت مالی مبتنی بر اصول و قوانین اقتصادی است.
- برای تصمیمگیریهای مالی از اطلاعات به دست آمده از حسابداری استفاده میشود.
- مدیریت مالی، مدیریت تحلیلی است.
- مدیریت مالی درباره افزایش ثروت و چگونگی سرمایهگذاری، تحقیق و مطالعه میکند.
- مدیریت مالی دارای چشمانداز جهانی است.
- این دانش همواره در حال تغییر و بهروزرسانی است.
مدیر مالی
مدیران مالی مسئول سلامت مالی سازمان هستند. آنها وظیفه دارند با تهیه گزارشهای مالی و هدایت فعالیتهای سرمایهگذاری، استراتژیهای سازمان را توسعه دهند و برای رسیدن به اهداف مالی بلندمدت برنامهریزی کنند. مدیران مالی برای مدیریت اثربخش اغلب به صورت تیمی کار میکنند و به مدیران عالی شرکت مشاوره میدهند. مدیران مالی برای این کار باید با قوانین و اصول مدیریت مالی که موثر بر صنعت آن شرکت است، آشنایی داشته باشند.
مهارتهای اصلی مدیران مالی
وجود برخی تواناییها برای مدیریت منابع مالی ضروری است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
مهارت ارتباطی
یک مدیر مالی باید بتواند ارتباط موثری با مدیران سایر شرکتها و سازمانهای قانونی مانند بیمه، مالیات و شرکتهای حسابرسی داشته باشد.
-
توجه به جزئیات
کار کردن با اعداد و ارقام ریز و درشت نظارت و کنترل امور مالی شرکت از کارهای روزانه یک مدیر مالی است. در نتیجه دقت به جزئیات از تواناییهای لازم برای Financial management است.
-
توانایی تحلیل و حل مشکلات
معمولا پیچیدهترین مشکلات در بخش مالی شرکت رخ میدهند؛ زیرا هدف نهایی هر کسبوکاری افزایش سود است. پول زیاد میتواند هر انسانی را وسوسه کند؛ به همین علت مدیر مالی باید بتواند در مراحل مختلف، مشکلات را شناسایی کند و برای حل آنها از مدیران دیگر کمک بگیرد.
-
مهارت سازماندهی
یک مدیر مالی وظیفه دارد که کارکنان بخش مالی را مدیریت، کنترل و سازماندهی کند؛ همچنین گزارش دقیق، تحلیل شده و کاملی را به مدیریت مالی ارشد تحویل دهد.
-
مهارتهای ریاضی و فناوری
همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، امروزه برنامههای بسیاری وارد دنیای Financial management شده که با کمک آنها امور مالی راحت تر و دقیقتر انجام میپذیرد. پس مدیر مالی باید این ابزار را بشناسد و توانایی کار کردن با آنها را داشته باشد تا بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد.
اهداف مدیریت مالی
مدیریت مالی با کنترل و مدیریت منابع مالی یک واحد اقتصادی علاوه بر اهداف اصلی خود که افزایش سود، کاهش هزینه و افزایش ارزش شرکت در بازار است، اهداف خاصی را نیز دنبال میکند. برخی از این اهداف عبارتاند از:
- اطمینان پیدا کردن از عرضه منظم بودجه شرکت.
- اطمینان پیدا کردن از سود مورد انتظار سهامداران .
- اطمینان یافتن برای استفاده درست و بهینه از منابع مالی شرکت
- اطمینان یافتن برای سرمایهگذاری ایمن در آینده.
- برنامهریزی ساختار سرمایه برای سرمایهگذاریهای سودآور.
وظایف مدیر مالی
برای رسیدن به اهداف سازمان و قرارگیری آن در بهترین شرایط ممکن، واحد Financial management باید وظایف خود را طبق اصول مدیریت مالی به بهترین حالت ممکن انجام دهد. چند مورد از نقش مدیریت مالی در شرکتها عبارتاند از:
-
برآورد سرمایههای شرکت
شرکت برای درآمد زایی، پیشبینی سود، هزینه و برنامهریزی برای آینده شرکت به برآوردهای مالی که توسط مدیران مالی انجام میشود نیاز دارد.
-
تعیین ساختار سرمایه
مدیر مالی پس از برآورد کردن سرمایه لازم، باید درباره ساختار سرمایه که شامل تحلیل داراییها و بدهیهای کوتاه مدت است، تصمیمگیری کند.
-
تعیین منابع برای تامین وجوه نقد
تامین وجوه نقد اضافی از وظایف مدیران مالی شرکتها است. مدیر منابع مالی این کار را از راه صدور سهام و اوراق قرضه و همچنین گرفتن وام از بانکها انجام میدهد.
-
سرمایهگذاری منابع وجوه نقد
تصمیمگیری برای اختصاص دادن بخشی از سرمایه در معاملات سودآور، یکی دیگر از نقشهای Financial management در شرکتها است. این مسئله باعث نظم یافتن سرمایهگذاریها میشود.
-
مدیریت موجودی شرکت
یک مدیر مالی موفق میتواند موجودی شرکت و حتی هزینههای کوچک و بزرگ را به بهترین صورت مدیریت و کنترل کند.
-
کنترل مالی
مدیران مالی علاوه بر برنامهریزی و استفاده از وجوه شرکت، باید روی تمام امور مالی نظارت و کنترل داشته باشند. این نظارت و کنترل با بهکارگیری مهارتهای لازم توسط مدیر مالی شرکت انجام میشود.
نکات مورد استفاده جهت بهبود مدیریت مالی
برای شروع یک کسب و کار با رعایت برخی نکات میتوانید به موفقیت در کنترل، نظارت و مدیریت منابع مالی برسید. برخی از این نکات عبارتاند از:
۱- برنامه کاری شفاف داشته باشید: تدوین برنامه کاری به صورت گام به گام، به شما کمک میکند جایگاه فعلی خود را ارزیابی کنید و برای رسیدن به آینده برنامهریزی کنید. با این کار میفهمید که برای رسیدن به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت به چه میزان سرمایه نیاز دارید و این سرمایه را از کجا میتوانید تامین کنید.
۲- بر وضعیت مالی شرکت نظارت کنید: با نظارت روزانه بر موجودی حساب و میزان فروش شرکت، میتوانید جایگاه فعلی شرکت را نسبت به اهداف آینده آن بسنجید.
۳- پیگیر پرداخت به موقع مشتریان باشید: با تاخیر پرداخت مشتریان، ترازهای مالی شرکت به هم میریزد. برای جلوگیری از این کار فاکتورها را با دقت و نهایت سرعت صادر کنید و تا زمان نقد شدن آن پیگیر باشید.
۴- هزینههای روزانه شرکت را بررسی کنید: شناسایی هزینههای روزانه و برآورد عددی از آنها باعث میشود در تجارت ریسک نکنید.
۵- گزارشهای حسابداری را ثبت و نگهداری کنید: برای جلوگیری از بهمریختگی و هرجومرجهای مالی، به یک سیستم نگهداری سوابق هزینهها نیاز دارید که این کار توسط سیستم حسابداری انجام میشود.
۶- سهامهای شرکت را کنترل کنید: کنترل سهام باعث میشود تا در زمان مناسب به اندازه نیاز سهم داشته باشید. برای حفظ سرمایه شرکت از سیستمهای ردیابی سهام کمک بگیرید.
رشته تحصیلی مدیریت مالی
مدیریت مالی تا قبل از سال ۱۳۸۱ یکی از گرایشهای مدیریت بازرگانی در کارشناسی ارشد محسوب میشد. با اهمیت یافتن جریانهای مالی در شرکتها و به موفقیت رسیدن در سودآوری؛ در مقطع کارشناسی نیز رشته مدیریت مالی تعریف شد.
فارغالتحصیلان این رشته با فراگیری اصول Financial management میتوانند در شرکتها و سازمانهای مختلفی مانند شرکتهای بیمه، بانکها، سازمانهای دولتی، سازمانهای خصوصی و… که به مدیران مالی نیاز دارند، مشغول به کار شوند. تقریبا میتوانیم بگوییم که بیشتر شرکتهای اقتصادی چه کوچک و چه بزرگ، برای بقای خود و افزایش سودآوری به مدیریت مالی نیاز دارند.
نتیجهگیری
مدیریت مالی با استفاده از اصول Financial management به برنامهریزی، کنترل و هدایت منابع مالی سازمان میپردازد. وقتی سازمان یک نظام مالی منسجم و منظم داشته باشد، همه افراد در یک محیط ایمن به کار خود ادامه میدهند و ایدههای جدیدی برای سازمان خلق میکنند. این مسئله باعث میشود که سازمان به افزایش سود، کاهش هزینه و ثبات در بازار برسد. اصول مدیریت مالی از گذشته تا امروز در حال تغییر بوده است و در آینده نیز پیشرفتهای زیادی خواهد داشت. پیشنهاد ما به شما برای تحقیق در مورد مدیریت مالی استفاده از کتاب مدیریت مالی موفق نوشته رابرت کیوساکی است.
1 Comment
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنون از شما. توضیحات واضح بودند