راه های یادگیری با یکبار خواندن چیست؟
همه ما پس از یادگیری حروف الفبا و تسلط بر خواندن و نوشتن یکی از مهمترین دغدغههایمان یادگیری با یکبار خواندن مطالب، حفظ و به خاطر سپردن و سپس یادآوری آنهاست.
عمل یادگیری توسط سلطان بدن انسان یعنی مغز صورت میگیرد. طی فرآیند پیچیدهای این یادگیری صورت میپذیرد.
یادگیری در افراد مختلف به یک میزان نیست اما نکته قابلتوجه این است که هر فرد میتواند قوه حافظه خود را تقویت کند و فرآیند یادگیری را با سرعت بیشتری طی کرده و به نتیجه برسد.
با افزایش سرعت مغز و آموزش و تمرین تکنیکهای یادگیری میتوان به تقویت حافظه پرداخت. و یادگیری با یکبار خواندن را تقویت نمود.
در این مقاله به شما آموزش خواهیم داد که چگونه یادگیری با یکبار خواندن را به خاطر بسپاریم و چگونه بخوانیم تا فراموش نکنیم؟
مطالبی را که ازنظر در مقاله یادگیری با یکبار خواندن خواهید گذراند بهاینترتیب هستند:
- انواع حافظه
- فرآیند شناختی
- روش یادگیری SQ3R
- راهکارهای عملی جهت بهبود یادگیری
انواع حافظه
۱-حافظه حسی
نخستین مرحله به خاطر سپاری اطلاعات یا افزایش یادگیری با یکبار خواندن است. در این حافظه نسخه دقیقی از اطلاعات ذخیره میشوند. گنجایش این حافظه بسیار زیاد است اما زمان ذخیرهسازی اطلاعات ۱ تا ۳ ثانیه میباشد.
کلیه اطلاعات از طریق محرکهای حسی (نور، صدا و…) وارد گیرنده حسی شده و بعد وارد حافظه حسی میشوند. وقتی محرکی وارد حافظه حسی میشود، اگر مورد توجه یا دقت قرار گیرد این اطلاعات وارد حافظه کوتاهمدت میگردد و پس از مدتی فراموش میشود.
مهمترین عامل در تقویت حافظه حسی دقت و توجه است؛ یعنی تمرکز بر بخشی از اطلاعات که به مغز وارد میشوند. اطلاعات تازه و ناآشنا که برای اولین بار به مغز وارد میشوند به تمرکز بیشتری نیاز دارند. دقت و توجه باعث میشود که اطلاعات از حافظه کوتاهمدت به حافظه بلندمدت انتقال یابد.
۲-حافظه کوتاهمدت
این حافظه مطالب دریافتی از حافظه حسی را به مدت حداکثر ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در خود نگهداری میکند؛ پس از آن مطالب یا فراموش میشوند یا به حافظه بلندمدت انتقال پیدا میکنند.
گنجایش این حافظه ۵ تا ۹ ماده یا قطعه اطلاعاتی میباشد. فایده مهم حافظه کوتاهمدت این است که به ما کمک میکند تا اطلاعات را برای مدتی که بهمنظور درک معنی؛ حل مسئله یا تصمیمگیری لازم است در اختیار داشته باشیم.
پس از رفع نیاز اطلاعات بهسرعت محو میشوند. اطلاعات رسیده به این حافظه اگر تکرار و مرور شوند و با اطلاعاتی که قبلاً آموختهشده، مرتبط گردند به حافظه درازمدت انتقال مییابد. بنابراین اگر دقت و توجه کافی به یک موضوع نداشته باشید نمیتوانید آن را یاد بگیرید.
۳-حافظه درازمدت
آخرین مرحله فرآیند یادگیری است. وقتی اطلاعات به این حافظه انتقال یابند یادگیری کامل میشود.
اطلاعات به کمک سه فرآیند شناختی عمده به نامهای تکرار یا مرور، بسط یا گسترش و سازماندهی به حافظه درازمدت انتقال مییابند.
این حافظه از سه جزء حافظه رویدادی، حافظه معنایی، حافظه روندی تشکیلشده است. این حافظه گنجایش نامحدودی دارد و اطلاعات تا آخر عمر در آن نگهداری میشود.
برای تقویت این نوع حافظه باید تمرکز زیادی داشته باشید، اطلاعات را به شکل درستی در ذهن خود کدگذاری کنید و هر چیزی را که باعث حواسپرتی شما میشود از خود دور کنید؛ از ابزار مناسب مانند خلاصهنویسی، تکرار و تمرین برای تقویت حافظه استفاده کنید و با سبک زندگی سالم به سلامت جسمی و روحی خود توجه کنید.
فرآیند شناختی
کل فرآیند شناختی به سه مرحله، تکرار و مرور، بسط یا گسترش و سازماندهی محدود میشود. تکرار یا مرور، باعث نگهداری مطالب در حافظه کوتاهمدت و انتقال آن به حافظه درازمدت میشود.
بسط یا گسترش، فرایند تفکر درباره یک مطلب جدید است برای ربط دادن آن به اطلاعات قبلی فرد.
سازماندهی، ارتباط بین شباهتها و تفاوتهای مطالب و دستهبندی آنها در حافظه درازمدت را انجام میدهد. باید در نظر داشته باشید که نکتههای بسیاری هستند که ممکن است فرآیند شناختی را بهبود بخشیده و موجب افزایش قدرت یادگیری مغز میشود.
این نکات شامل موارد زیر میشوند:
*مغز مطالب کلی را بهتر یاد میگیرد.
*دشوارترین بخش یادگیری شروع آن است.
*یادگیری رابطه مستقیم به میزان علاقه، دقت و انگیزه و تمرین شما دارد.
*۹۰% تمرین و تلاش و ۱۰% استعداد در یادگیری تاثیر دارد.
*مطالبی که هیچ ارتباطی باهم و با آموختههای قبلی ندارند پس از خواندن ۵۰% در ساعت اول و ۶۵% پس از ۲۴ ساعت و ۸۰% در پایان یک ماه فراموش میشوند.
روش یادگیری SQ3R
در سال ۱۹۹۶ فردی به نام رابینسون اصول زود آموزی را ابداع کرد. او سعی کرد تا با ایجاد زمینهای در ذهن، روند یادگیری را پیش از مطالعه آسان کند.
روش رابینسون آموزش حفظ کردن درس برای دانشجویان و دانش آموزان بسیار سودمند و مفید فایده است. این روش به SQ3R شهرت دارد و کوتاه شده کلمات، پیشخوانی (Survery)، سؤال سازی (Question)، خواندن (Read)، بازگویی و تعریف (Recite)، مرور (Review) است.
پیشخوانی:
درسی را که میخواهید بخوانید، ابتدا پیشخوانی کنید، سعی کنید برای پیشخوانی از روش زیر استفاده نمایید:
- نگاهی سریع و گذرا به متن بیندازید.
- نکات مهم و کلیدی را بیابید.
- سؤالات و تمرینهای آخر درس را مرور کنید.
- پاراگراف اول و آخر و خلاصه درس را به شیوهای گذرا بخوانید
- سؤال سازی: در ذهن خود سؤالاتی راجع به موضوع درس بسازید. برای این کار میتوانید:
- عناوین و تیترها را بهصورت سؤال درآورید.
- از خود بپرسید: راجع به این موضوع چه میدانم؟
- خواندن: متن درس را بهطور کامل بخوانید.
- در هنگام خواندن به دنبال جواب سؤالاتی باشید که در ذهن خودساخته بودید.
- به سؤالات آخر درس جواب بدهید.
- زیر نکات مهم خط بکشید.
- اگر مطلبی را درست نفهمیدهاید، دوباره آن را بخوانید.
- بازگویی و تعریف مطالب: بعدازآنکه خواندن یک بخش به پایان رسید، به بازگویی مطالب آن بپردازید.
- مطالب درسی را از حفظ برای خود تکرار کنید و یا خلاصهنویسی کنید.
- در تکرار مطالب از روشی که متناسب با تکنیک یادگیریتان است، استفاده کنید و به خاطر داشته باشید که هر چه بیشتر از حواس پنجگانه خود استفاده کنید، مطالب بهتر در حافظهتان جای میگیرد.
- قدرت یادگیری سه برابر میشود با: دیدن، بیان کردن، شنیدن
- این قدرت چهار برابر میشود با: بیان کردن، شنیدن و نوشتن.
- مرور مطالب: بعدازآنکه مطالب را بهطور کامل خواندید و برای خود بازگو کردید، نوبت بهمرور مطالب میرسد.
- روز اول: بلافاصله بعد از مرحله تعریف و بازگویی،۵ دقیقه سریع مطالب را مرور کنید.
- ۲۴ ساعت بعد: کتاب را ورق بزنید و به نکات مهم نگاهی بیندازید، به مدت ۵ دقیقه این کار را انجام دهید.
- یک هفته بعد: به مدت ۵ دقیقه مطالب درسی را مرور کنید. برای مطالبی که به نظرتان سختتر است بیشتر وقت بگذارید و به همین ترتیب هرچند وقت یکبار مطالب را مرور کنید تا هنگام امتحان به مشکلی برخورد نکنید.
به خاطر داشته باشید، کسانی که مطلبی را ۶ بار پیاپی میخوانند در مقایسه با کسانی که در ۶ نوبت و هر بار ۵ دقیقه این کار را میکنند، درصد یادگیری کمتری دارند.
چراکه در فواصل زمانی قدرت پردازش ذهن بالاتر میرود.
با فراگرفتن تکنیکهای یادگیری میتوانید به نتیجه دلخواه خود که همان افزایش قدرت یادگیری مغز است دست پیدا کنید.
راهکارهای عملی جهت بهبود یادگیری
-
تکرار مطالب
رمز یادگیری مؤثر، تکرار مطالب است. تکرار، یکی از اهرمهای قدرتمند در اختیار ماست. تکرار باعث میشود اطلاعات مدام به مغز مخابره شود و مغز با این تکرارها اصطلاحاً بهخوبی شیرفهم میشود.
اگر میخواهید به قدرت تکرار کردن پی ببرید، پیشنهاد میکنم درباره معجزه این شیوه از بازیگران مشهور، ورزشکاران حرفهای، موزیسینهای موفق و ارتشیهای منظم سؤال کنید.
آنها قدرت تکرار را بهخوبی درک کردهاند، چون همین تکرار مستمر و متمرکز (در ادامه درباره تمرکز با شما صحبت خواهم کرد) رمز موفقیت آنهاست و عامل مؤثری در پیشرفتشان به شمار میآید.
آنقدر که تکرار مهم است، مدتزمانی که به مطالعه اختصاص میدهید ملاک نیست. چیزی که اهمیت دارد نتیجه کار ماست. پس با توجه به آنچه گفته شد اولین قدم این است که از شر ساعت خلاص شوید و در عوض تمام توجه و تمرکزتان را روی «بهاندازه کافی تکرار کردن» بگذارید.
-
تقسیم مطالب
تقسیمبندی مطالب به حجمهای کوچکتر به مغز میآموزد هر مهارت یا دانشی که ما یاد میگیریم درواقع مجموعهای از بخشهای اطلاعاتی کوچکتر است که کنار هم قرار میگیرند و کل مطلب را شکل میدهند.
یکی از اولین مواردی که باید هنگام تلاش برای آموختن هر موضوع جدیدی به کار بگیریم، تفکیک مطالب به بخشهای کوچکتر است. با این کار حجم مطالب تقسیم میشود و درنتیجه یادگیری سریع و آسانتر خواهد بود. با این روش بهیکباره با حجم زیادی از مطالب روبهرو نمیشویم، مأیوس نخواهیم شد و دست از تلاش نمیکشیم.
وقتی مطالب به قسمتهای کمحجم تقسیم شود، با آموختن هر بخش انگیزه ما تقویت و سرعت یادگیریمان بیشتر میشود، پس ترغیب میشویم و میتوانیم تا آخر ادامه بدهیم. خوب حالا که مطالب را به بخشهای کوچکتر تقسیم کردید، میتوانیم به مرحله بعد برویم. آمادهباشید!
-
هایلایت مفاهیم مهم
سعی کنید فقط اطلاعات مهم و مناسب را خط بکشید. برای مثال در یک صفحه فقط دور چند کلمه کلیدی خط بکشید.
قبل از اینکه دور چیزی خط بکشید از خود بپرسید که آیا این اطلاعات هدف من را تکمیل میکنند یا نه؟ اگر جوابتان نه است پس دورش خط نکشید.
-
ارتباط بین رویدادها
بین اطلاعات جدید و اطلاعاتی که از قبل دارید ارتباط برقرار کنید. با این کار، ذهنتان اطلاعات جدید را در حافظه بلندمدت ذخیره میکند. برای مثال با ربط دادن تاریخ یک رویداد مهم به تاریخ تولد عزیزانتان یا عددهای مهم زندگیتان میتوانید تاریخ را بهتر به خاطر بیاورید.
-
یادگیری با بازی
هنگامیکه فرآیند یادگیری تبدیل به یک بازی لذتبخش شود، زمان متوقف میشود، غرق در تکرار مطالب میشویم و بهراحتی آنها را یاد میگیریم.
اگر برای یادگیری موضوعی تلاش میکنید، یکی از راهکارهای مؤثر طراحی یک بازی است. از فرآیند یادگیری مطلب یا مهارت موردنظرتان برای خود یک بازی بسازید دانیل کویل پیشنهاد میکند که به کاری مثل حفاری کردن فکر کنید؛ کاری که خستهکننده، سخت و طاقتفرساست و تکراری و بیهوده به نظر میرسد.
یادگیری هم در وهله اول چیزی شبیه بیهوده کندن زمین است، اما بازی به معنی سرگرمی، تعامل با دیگران، شور و اشتیاق و تحرک است. به همین دلیل ساده برای افزایش سرعت یادگیری یک مطلب یا آموختن یک مهارت، بهتر است بازی کردن را جایگزین یک کار خشک و خستهکننده کنید.
-
بالا بردن تمرکز
تحقیقات متعدد تأکید میکنند که استراحت کافی عملکرد مغز را افزایش میدهد. نوشیدنیهای کافئین دار مثل قهوه راه مؤثری برای یادگیری نیستند.
درواقع شواهد نشان میدهد این کار کم اثرترین روش بالا بردن راندمان یادگیری است. اگر بخواهیم واقعاً چیزی را بهسرعت یاد بگیریم، باید زمانی اقدام به آموختن کنیم که ذهنمان تازهنفس باشد.
- خواندن مطالب در مدتهای کوتاه
- برای ایجاد تمرکز بیشتر در هنگام خواندن بهتر است که فاصله مطالعه مطالب مختلف را در دورههای زمانی کوتاه انجام دهید. بهعنوانمثال فاصله خوانش هر مطلب را ده الی پانزده دقیقه در نظر بگیرید و در روزهای آینده سعی کنید این زمان را افزایش دهید.
- یادداشتبرداری
وقتی در حال خواندن هستید اطلاعات مهمتر را بنویسید. مثلاً اگر راجع به اسلام میخوانید پنج ویژگی اسلام را بنویسید.
-
تصویرسازی کنید
از اتفاقات مهم موضوعها و مردم تصویرهای ذهنی بسازید. برای مثال یک تاریخ مهم مثل شروع یک جنگ را در ذهن خود همراه با تاریخش بهصورت اعداد بزرگ تصویرسازی کنید.
همینطور میتوانید صحنهای از جنگ را طراحی کنید و تاریخ شروع و پایان جنگ را در زیر آن بنویسید.
-
استفاده از فلشکارت
طراحان فلشکارتها سعی میکنند تا نکات کلیدی درس را طبقهبندیشده در اختیار دانشآموزان قرار دهند؛ زیرا بسیاری از دانشآموزان زمانی که با حجم زیادی از مطالب درسی روبهرو میشوند نمیتوانند نکات کلیدی و مهم آن را جدا کنند. به همین علت مطالبی که یاد میگیرند در حافظه کوتاهمدت آنها ذخیره میشود.
به کسانی که سبک یادگیری شنیداری دارند توصیه میشود که مطالب را با صدای بلند از فلشکارت بخوانند. افرادی که یادگیری دیداری دارند نیز باید مطالب روی فلشکارت را با چشم بخوانند؛ زیرا با این کار اطلاعات از حافظه کوتاهمدت به حافظه بلندمدت انتقال پیدا میکند.
-
با صدای بلند بخوانید (تکرار در مرحله مرور)
اگر شما توسط شنیدن یاد میگیرید پس سعی کنید که جاهای مهم را با صدای بلند بخوانید. عمل صحبت کردن و شنیدن ممکن است به شما کمک کند تا موضوع را بهتر به یاد بیاورید.
پس جاهای مهمی که زیرشان خط کشیدید را با صدای بلند بخوانید درست مثلاینکه به یک سؤال جواب میدهید.
همچنین میتوانید از رابطه بین کلمات استفاده کنید تا چیزهای مهم را به یاد بیاورید. مثلاً شعر یا آهنگ ساختن به شما کمک میکند تا اطلاعات مهم را فراموش نکنید.
-
بازگویی مطالب خوانده شد به زبان ساده خود
بعدازاینکه بخشی از مطالب را خواندید هر چیزی که خواندهاید را به زبان خود بنویسید. این کار به شما کمک میکند تا چیزهایی که به یاد میآورید و اطلاعاتی که نمیتوانید به یاد بیاورید را ارزیابی کنید.
-
مطالب یادگیری شده را با دیگران مطرح کنید
بعدازاینکه چیزی را خواندید با دوستان و اعضای خانواده و یا همکلاسیهای خود در مورد آن گفتوگو کنید. عمل مشاجره کردن در مورد محتوا اطلاعات را در ذهن شما تداعی میکند.
-
فراهم کردن محیط مناسب
مکانی که مطالعه در آنجا انجام میشود باید مناسب باشد؛ یعنی آرام، ساکت و دور از عوامل حواسپرتی باشد. انتخاب محیط مناسب باعث افزایش تمرکز بر مطالب درسی میشود. محل خواب یا مکانهای پر سروصدا بدترین مکانها برای مطالعه و یادگیری هستند.
-
تندخوانی
بسیاری از افراد معتقدند تندخوانی باعث میشود برخی مطالب مهم فراموش شوند؛ در صورتی که تندخوانی باعث فیلتر شدن مطالب بیربط و فرعی میشود و به درک درست مطالب کمک میکند. خواندن آهسته و با تامل فقط برای مطالعه مطالب جدید و تخصصی پیشنهاد میشود.
همچنین بخوانید: «با افزایش سرعت مطالعه، درک مطلب هم افزایش پیدا میکند!»
-
حضور مرتب در کلاس درس
یکی از بهترین شیوهها برای یادگیری با یکبار خواندن ، حضور مرتب و بهموقع در کلاس درس است. حضور مرتب در کلاس باعث میشود دانشآموزان و دانشجویان با سلسله مراتب مطالب درسی آشنا شوند و به خوبی آنها را یاد بگیرند.
ما در این مقاله سعی و تلاش کردیم که برای شما یادگیری با یکبار خواندن را آموزش دهیم.
همچنین بخوانید: «تکنیکهایی برای یادگیری سریع»
6 Comments
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
خوب بود
بد نبود ولی من بازم تو حفظ کردن مشکل دارم
سلام دوست عزیز
همه نکات گفته شده رو رعایت کردید؟
حفظ کردن خیلی با یک بار خوندن و یاد گرفتن فرق داره ….بیبن حفظ کردن یعنی تو یه مطلبی رو برای چند بار می خونی تا حفظش کنی ولی یادگرفتن پ یکبار خوندن یعنی تو یه مطلبی رو بخونی ولی حفظ نکنی و فقط بتونی بفهمیش و اونو توضیح بدید…
از مواد غذایی موثر در حافظه چیزی گفته نشده
یه سایت معرفی میکنم جعبه لایتنر رو شبیه سازی کردند من خودم ازش استفاده میکنم عالیه
خودش خودکار مرور براتون میاره
Lightner.smor.ir