با افزایش سرعت مطالعه، درک مطلب هم افزایش پیدا میکند!
سرعت محاسبات مغزی به قدری زیاد است که نمیتوان آن را اندازهگیری کرد. هر چه بیشتر از مغز خود استفاده کنیم بازدهی آن بیشتر میشود. انواع تکنیکهای تندخوانی، سرعت مطالعه یا مطالعه سریع نیز جزء مواردی هستند که باعث میشوند راندمان مغز افراد بیشتر شود و عملکرد بهتری برای یادگیری داشته باشند. قطعا همه افراد دوست دارند مطالب را با سرعت بالا و درک بهتر مطالعه کنند و این کار غیرممکنی نیست.
جالب است بدانید مغز توانایی آن را دارد تا با همان سرعتی که کتاب را ورق میزنید، مطالب آن را نیز درک کنید. یک خواننده معمولی میتواند بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کلمه در دقیقه بخواند اما فردی که مهارت تندخوانی دارد، میتواند بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کلمه در دقیقه مطالعه کند. تندخوانی به مهارتهای ذاتی و ژنتیکی بستگی ندارد و میتوان با تمرین این مهارت را افزایش داد.
سرفصلهای ارائهشده در این مقاله عبارتاند از:
- تعریف تندخوانی
- اهمیت تندخوانی
- عادتهای اشتباه در مطالعه
- تکنیکهای تندخوانی
- نکاتی برای بهبود مهارت تندخوانی
تعریف تندخوانی
تندخوانی یعنی مطالب را با سرعت و درک زیاد مطالعه کنیم. بسیاری از افراد تصور میکنند زمانی که سرعت مطالعه زیاد شود، کیفیت مطالعه کاهش مییابد؛ اما واقعیت این چنین نیست و میتوان با افزایش سرعت، کیفیت مطالعه را نیز افزایش داد. تمرینهایی که برای تندخوانی انجام میدهید باعث میشوند درک بهتری از متن داشته باشید و به مرور زمان حافظه خود را تقویت کنید.
برای مثال زمانی که فرد با سرعت زیاد در حال رانندگی است تمام تمرکز خود را به رانندگی اختصاص میدهد، زیرا میداند یک اشتباه کوچک باعث تصادف میشود؛ اما فردی که سرعت کمی در رانندگی دارد، به دلیل اطمینان ممکن است هنگام رانندگی خوراکی بخورد، تلفن صحبت کند و… که این کارها باعث میشود تمرکز او کاهش پیدا کند و تصادف کند. خواندن مطالب نیز به همین صورت است؛ فردی که سرعت بالایی در خواندن دارد، تمرکز بیشتری هنگام مطالعه دارد و حواس او پرت نمیشود؛ در نتیجه درک بهتری از مطالبی که مطالعه میکند خواهد داشت.
اهمیت تندخوانی
همانطور که گفته شد، تندخوانی باعث افزایش درک مطلب و تقویت حافظه میشود. علاوه بر آن تندخوانی باعث میشود که ساختار کلی متن را بهتر درک کنید؛ با صرفهجویی در زمان، استرس خود را کاهش دهید و زمان بیشتری برای استراحت داشته باشید. به این نکته توجه کنید زمانی که میخواهید اسناد و مدارک مهمی را مطالعه کنید، باید آنها را آهسته بخوانید تا بتوانید به جزئیات آن دقت کنید.
عادتهای اشتباه در مطالعه
برخی کارها هستند که باعث میشوند سرعت شما در مطالعه کاهش پیدا کند. اگر این عادتها را هنگام مطالعه دارید بهتر است عادتهای خوب را جایگزین آنها کنید. برخی از عادتهای اشتباه مطالعه عبارتاند از:
۱- تکرار کلمات در ذهن
بسیاری از افراد هنگامی که متنی را مطالعه میکنند، یک بار دیگر نیز آن را در ذهن خود مرور میکنند. بیان ذهنی باعث میشود زمان خود را از دست بدهید و سرعت خواندن شما به اندازه سرعت حرف زدن شما شود. با تمرین زیاد میتوانید این عادت را ترک کنید.
افرادی که کلمات یک متن را به صورت مجزا میخوانند نسبت به کسانی که کلمات را به صورت گروهی میخوانند درک کمتری از مفهوم متن دارند.
۲- خواندن کلمه به کلمه
خواندن کلمه به کلمه علاوه بر اینکه سرعت خواندن شما را کند میکند، باعث از دست رفتن زمان میشود. زمانی که شما روی یک کلمه تمرکز میکنید، مفهوم کلی چیزی را که میخوانید از دست میدهید. افرادی که کلمات یک متن را به صورت مجزا میخوانند نسبت به کسانی که کلمات را به صورت گروهی میخوانند درک کمتری از مفهوم متن دارند. برای اینکه تشخیص دهید کلمات را به صورت کلمه به کلمه میخوانید یا نه، به شیوه حرکت چشمان خود دقت کنید؛ آیا کلمات را به صورت تکی میخوانید یا اینکه چند کلمه را با هم میبینید و میخوانید؟
۳- حرکات چشمی ناکارآمد
افرادی که سرعت مطالعه آنها کند است، تنها روی یک واژه تمرکز میکنند. چشم انسان هر بار کمتر از ۴ سانتیمتر را میبیند؛ این میزان در یک صفحه معمولی حدود ۴ تا ۵ کلمه میشود. بیشتر کسانی که در حال مطالعه هستند از حرکات جانبی چشم خود استفاده نمیکنند. برای رفع این مشکل خیلی آرام به کلمات نگاه کنید؛ با این کار میتوانید گروهی از کلمات را ببینید و چشم شما نیز سریعتر حرکت خواهد کرد. زمانی که به انتهای هر سطر میرسید سعی کنید از دید جانبی خود استفاده کنید و آخرین کلمات هر سطر را ببینید.
۴- بازگشت به عقب
برگشتن به عقب و دوباره خواندن کلمات کار غیرضروری است. بسیاری از افراد عادت دارند پس از آن که مطلبی را میخوانند دوباره به عقب برگردند و آن را بخوانند تا مطمئن شوند که متن را درست خواندهاند. اگر هنگام خواندن به عقب برگردید مفهوم کلی متن را از دست میدهید و درک شما از مطلب کاهش مییابد؛ پس تا زمانی که مجبور نیستید، به عقب برنگردید.
برای رفع این مشکل نیز میتوانید از یک اشارهگر استفاده کنید و آن را در امتداد سطری که در حال مطالعه آن هستید حرکت دهید. اشارهگر میتواند انگشت دست، کاغذ یا خودکار باشد. این کار باعث میشود چشمان شما تنها حرکت اشارهگر را دنبال کند و به عقب برنگردد؛ سرعت شما نیز به میزان حرکت اشارهگر بستگی دارد.
در تندخوانی اگر تمرکز نداشته باشید، چندین صفحه را بدون اینکه مفهوم آن را درک کرده باشید میخوانید.
۵- تمرکز ضعیف
مطالعه باید در مکانی انجام شود که بیشترین تمرکز را دارید و در آنجا چیزی باعث حواسپرتی شما نمیشود. برای مثال زمانی که تلویزیون روشن است تمرکز کردن بسیار سخت میشود. برای رفع این مشکل از انجام چند کار باهم بپرهیزید و سعی کنید چیزهایی که حواس شما را پرت میکنند از خود دور کنید.
در تندخوانی از تکنیک خواندن گروهی کلمات استفاده میشود؛ بنابراین حتی اگر مدت زمان کوتاهی حواس شما پرت شود، چندین صفحه را بدون اینکه مفهوم آن را درک کرده باشید میخوانید. برخی عوامل درونی هستند که ممکن است باعث حواسپرتی شما شوند. برای مثال اگر هنوز به فیلمی که شب گذشته مشاهده کردید، فکر میکنید تمرکز نخواهید داشت و توانایی شما برای پردازش اطلاعات کم خواهد شد. برای جلوگیری از این اتفاق میتوانید از تکنیکهای افزایش تمرکز نیز استفاده کنید.
۶- عادت به خواندن خطی
همیشه به افراد آموزش دادهاند که ابتدا کلمات، جملات، بندها و سپس صفحهها را به ترتیب بخوانند؛ اما زمانی که این کار را انجام میدهید توجه شما به مطالب کلیدی کمتر میشود. برای رفع این مشکل سعی کنید کلمات کلیدی، عنوانها و کلمات بولدشده را پیدا کنید؛ سپس یک نگاه کلی به صفحات داشته باشید و موارد ضروری و غیرضروری را مشخص کنید. با این کار از مطالب سطحی رد میشوید و فقط مطالب کلیدی را میخوانید.
همچنین بخوانید: «چند تکنیک مهم برای تندخوانی که کسی آن را به شما نمیگوید»
تکنیکهای تندخوانی
زمانی که سرعت خواندن خود را بررسی کردید میتوانید برای زیادتر شدن آن برنامهریزی کنید. مهارتهایی که در ادامه آنها را بررسی میکنیم باعث میشوند تا عادتهای خواندن با سرعت پایین را ترک کنید و روی تکنیکهای تندخوانی مسلط شوید. برخی از این تکنیکها عبارتاند از:
۱- اسکن کردن متن
در روش اسکن کردن متن، نگاهی سریعی به متن میاندازید و چشمها فقط در جستوجو اطلاعات مخصوصی هستند که مغز شما به دنبال آنها میگردد. اسکن کردن متن به ۳ روش انجام میشود:
۱- روش مبتدی یا یک انگشتی: در این روش یک کتاب را انتخاب کنید و از یک نفر بخواهید تا لغتی را برای شما مشخص کند. شما نیز با یک انگشت به صورت عمودی یا افقی به دنبال آنها بگردید تا آن را پیدا کنید.
۲- روش نیمهحرفهای یا سه انگشتی: این روش نیز مانند روش قبل انجام میشود با این تفاوت که شخص دیگر برای شما سه کلمه مشخص میکند و شما باید با سه انگشت آنها را جستوجو کنید.
۳- روش حرفهای یا چهار انگشتی: برای اینکه این مرحله را انجام دهید باید به روشهای قبلی مسلط باشید. این روش به حوزه دید بسیار گستردهای نیاز دارد؛ زیرا شما باید به صورت عمودی همه کلمات را ببینید و کلمه کلیدی را پیدا کنید. چهار انگشت را باید به صورتی روی متن قرار دهید که کل خط را دربرگیرد و از بالا به پایین به صورت زیگزاگ یا S حرکت دهید تا کلمه موردنظر را پیدا کنید.
۲- تندخوانی مجلات
مطالعه مجلات میتواند یک تمرین برای تندخوانی باشد. برای این کار ابتدا پاراگراف اول و آخر را مطالعه کنید؛ زیرا پاراگراف اول معمولا نوعی معرفی از چیزی است که متن ارائه میکند و پاراگراف آخر نیز خلاصه چیزی است که در متن ارائه میشود. استفاده از این تکنیک کمک میکند تا از موضوع کلی متن اطلاع داشته باشیم و سریعتر بخوانیم.
۳- عبارتخوانی
همانطور که گفته شد عبارتخوانی به معنای خواندن کلمات به صورت گروهی است. عبارتخوانی باعث افزایش سرعت در مطالعه میشود. زمانی که شما کلمات را به صورت تک تک میخوانید، به ازای هر مکثی که دارید، سرعت شما کاهش پیدا میکند.
۴- وارونهخوانی
وارونهخوانی یکی از بهترین تمرینات برای عادت دادن چشم به عبارتخوانی است. برای این کار ابتدا کتاب را به صورت وارونه مقابل چشمهای خود قرار دهید و شروع به مطالعه کنید. این تکنیک دو مرحله ساده و پیشرفته دارد.
در مرحله ساده هر سطر را به سه بخش تقسیم میکنیم و میخوانیم. پس از چند روز که چشم به عبارتها عادت کرد، در مرحله پیشرفته یک سطر کامل را به صورت وارونه میخوانیم.
افزایش حوزه دید به شما کمک میکندتا عبارتهای بیشتری را در یک نگاه ببینید.
۵- افزایش حوزه دید
افزایش حوزه دید به شما کمک میکندتا عبارتهای بیشتری را در یک نگاه ببینید. یکی از سادهترین تمرینها برای افزایش حوزه دید، کلمات پراکنده است. برای این کار یک تکه کاغذ سفید بردارید و در مرکز آن یک دایره کوچک بکشید و اطراف آن لغات را به صورت پراکنده بنویسید، سپس سعی کنید در حالتی که به دایره خیره شدید کلمات را بخوانید. توجه داشته باشید که فقط باید به دایره نگاه کنید و چشمهای خود را حرکت ندهید.
نکاتی برای بهبود مهارت تندخوانی
مهمترین قدم برای تندخوانی، تمرین کردن است و باید این تمرینات را در برنامهریزی روزانه خود قرار دهید. چند نکته کلیدی نیز برای موفقیت بیشتر در این کار به ما کمک میکند که ۳ مورد از آنها عبارتاند از:
۱- شروع با متنهای ساده: بهتر است برای افزایش سرعت مطالعه از متنهای ساده مانند رمانهایی که به سادگی متوجه مطالب آن میشوید استفاده کنید.
۲- از اشارهگر یا انگشت استفاده کنید: زمانی که از اشارهگر یا انگشت استفاده میکنید به مغز و چشم خود دستور میدهید که با یکدیگر هماهنگ شوند و حوزه دید خود را به آن چیزی که میبینید محدود میکنید.
۳- سرعت مطالعه خود را ارزیابی کنید: از وقتی که تمرین تندخوانی را شروع کردید، سرعت خود را ارزیابی کنید تا بتوانید روند پیشرفت خود را بررسی کنید. سرعت خواننده مبتدی ۲۰۰ تا ۲۵۰ کلمه در دقیقه، خواننده متوسط ۲۵۰ تا ۴۰۰ کلمه در دقیقه و خواننده ماهر ۴۰۰ تا ۶۰۰ کلمه در دقیقه است.
نتیجهگیری
در این مقاله روشهای اشتباه مطالعه و جایگزین کردن تکنیکهای تندخوانی به جای آن را بررسی کردیم. تندخوانی یعنی مطالب را با سرعت و درک زیاد مطالعه کنیم. بسیاری از افراد تصور میکنند زمانی که سرعت مطالعه زیاد شود، کیفیت مطالعه کاهش پیدا میکند، اما واقعیت این چنین نیست؛ بلکه با افزایش سرعت، کیفیت مطالعه نیز زیاد میشود. هر چه بیشتر به تمرین تکنیکهای تندخوانی بپردازید، سرعت شما نیز بیشتر میشود و بیشتر از زمان خود استفاده میکنید. این مسئله برای دانشآموزان و دانشجویان به خصوص دانشآموزان کنکوری اهمیت زیادی دارد. همچنین برای تقویت حافظه و تمرکز بیشتر میتوانید از کتاب «۱۸ دقیقه» استفاده کنید.
همچنین بخوانید: «ترفندهای تندخوانی: ۸ ترفند ساده و موثر»
دیدگاهتان را بنویسید