آموزش مهارت سخنرانی: از متن ابتدای سخنرانی تا پایان
آموزش مهارت سخنرانی و فنبیان چیزی نیست که از زمان کودکی با ما همراه باشد بلکه باید از طریق راههای آموزشی آن را در خود پرورش داده و تقویت کنیم. یک سخنران قبل از هر چیز باید مهارت حرف زدن داشته باشد و از ارتباط با دیگران هراسی نداشته باشد. طبق تحقیقات صورت گرفته داشتن مهارتهای ارتباطی نظیر حرف زدن یکی از اساسیترین مهارتها برای برقراری ارتباط با دیگران شناخته شده است. با متمرکز شدن بر رفتار رهبران بزرگ در یک جامعه متوجه خواهید شد که همه آنها از یک عقبه آموزش مهارت سخنرانی در جمع برخوردار بودند.
بدون شک یکی از اصلیترین نکتهها در آموزش سخنرانی این است که چگونه میتوانیم یک سخنرانی جذاب ارائه دهیم. یکی از مهمترین موارد در ارائه سخنرانی جذاب آمادهسازی متن سخنرانی است. برای اینکه بتوانید شنونده خود را از ابتدای سخنرانی با خود همراه کنید، متن ابتدای سخنرانی شما باید گیرا و جذاب باشد اما چگونه میتوان یک متن سخنرانی جذاب آماده کرد طوری که شنونده را از متن ابتدای سخنرانی تا پایان آن در جایش میخکوب کند؟ بهعنوان مثال یکی از مواردی که زمان آمادهسازی متن سخنرانی علمی خود باید مورد توجه قرار دهید، در نظر گرفتن احساسات شنوندگان است؛ زیرا که فقط در این صورت است که میتوانید یک سخنرانی تأثیرگذار و فراموشنشدنی ارائه دهید.
در این مقاله قصد داریم در مورد نحوه سخنرانی و مهارتهای آن، از متن ابتدای سخنرانی تا پایان صحبت کنیم. سرفصلهای آموزش مهارت سخنرانی عنوان شده در این مقاله عبارتاند از:
- برای سخنرانی خود برنامهریزی کنید
- چگونگی آمادهسازی متن سخنرانی
- با تمرین برای یک سخنرانی علمی آماده شوید
- تکنیکهایی که در نحوه سخنرانی تاثیرگذار است
برای سخنرانی خود برنامهریزی کنید
سخنرانی همانند یک قرار ملاقات مهم است. بنابراین باید برای دقیقهبهدقیقه آن برنامهریزی کنید. برای اینکه بر سخنرانی خود تسلط داشته و اعتمادبهنفستان از متن ابتدای سخنرانی تا پایان آن با شما باشد باید قبل از حضور در محل سخنرانی خود را آماده کنید. مواردی که زمان برنامهریزی سخنرانی باید در نظر بگیرید عبارتاند از:
۱- شناسایی موضوع سخنرانی: یک سخنرانی در صورتی تاثیرگذارتر خواهد شد که بروی یک موضوع واحد تمرکز کرده و یک پیام را انتقال دهد. همانند پایاننامه یا یک مقاله علمی یک سخنرانی علمی یا سخنرانی صوتی نیز باید با یک نقطه اصلی ارتباط داشته باشد.
۲- مشخص کردن مخاطبان: مخاطبان خود را شناسایی کنید. اینکه قرار است با کودکان صحبت کنید یا بزرگسالان؟ مشخص کنید افرادی که در سخنرانی شما شرکت میکنند نسبت به موضوع بیاطلاع هستند یا در آن تخصص دارند؟ درک شما از مخاطبین به شما کمک میکند تا واژگان مناسبتری را برای متن سخنرانی خود انتخاب کنید.
۳- در نظر گرفتن انگیزهها: یک سخنرانی خوب پاسخگوی نیاز مخاطبان خواهد بود. بنابراین از خود بپرسید که میخواهید مخاطبانتان را بخندانید یا در تلاش هستید به خود روحیه دهید یا میخواهید ارتباطی هوشیارانه و مستقیم برقرار کنید تا بتوانید رفتار آنها را تغییر دهید. با طرح این سوالات برای خود میتوانید خط و مسیر گفتار خود را در متن ابتدای سخنرانی تا پایان آن تنظیم کنید.
۴- در مورد زمینهها و موقعیتها فکر کنید: آیا این سخنرانی برای یک گروه کوچک است یا سخنرانی برای مخاطبان بزرگ ارائه میشود؟ شما ممکن است فرصتهای بیشتری برای ارتباط برقرار کردن با یک مخاطب کوچک داشته باشید. بنابراین میتوانید به زمانی اضافهتر برای سوالات فکر کنید. با مخاطبان بزرگ ممکن است نیاز به ساختار قویتری داشته باشید. اگر متوجه شدهاید که بعضی از مخاطبان کوچک شما به موضوع یا طرحی خاص علاقهمند هستند، ممکن است بتوانید نکاتی را به سخنرانی خود اضافه کرده یا مجددا راهنمایی دهید.
چگونگی آمادهسازی متن سخنرانی
بعد از اینکه موضوع سخنرانی و خط مشی آن مشخص شد و مهمتر از همه مخاطبان خود را شناختهاید باید متن سخنرانی را آماده کنید. سعی نکنید که متن سخنرانی خود را کلمهبهکلمه نوشته و از رو بخوانید. زیرا در این صورت ارتباط خود با مخاطب را از دست خواهید داد. حفظ کردن متن سخنرانی، تاثیر منفی بر نحوه سخنرانی میگذارد؛ زیرا بهجای تمرکز بر مخاطب فکرتان درگیر به یادآوری کلامت متن است. برای آمادهسازی متن سخنرانی به راهنماییهای زیر توجه کنید:
۱- بکار بردن جملات مختصر: سعی کنید متن ابتدای سخنرانی شما با یک جمله مختصر یا تک جمله در مورد موضوع آغاز شود. سعی کنید چیزی بنویسید که بلافاصله توجه مخاطبان را جلب کرده و آنها را جذب کند. سعی کنید فرایند نوشتن متن سخنرانی را با نوشتن آزاد شروع کنید. بهاندازهای که برای بیان موضوع فرصت دارید بنویسید. در مورد ساختار جملات و قضاوتها نگران نباشید. زمانی که گفتههای خود را بروی کاغذ میآورید میتوانید آنها را تصحیح و تنظیم کنید.
میتوانید متن ابتدای سخنرانی را با یک حکایت یا نقلقول آغاز کنید و همیشه منبع معتبر آن را معرفی کنید.
در مورد شروع متن ابتدای سخنرانی با شوخی احتیاط کنید مگر اینکه مخاطبان خود را خوب بشناسید. ممکن است ازنظر شما یکجملهای خندهدار باشد اما مخاطبانتان نسبت به آن حسی نداشته و آن را توهینآمیز قلمداد کنند.
۲- سه تا پنج نکته برای موضوع خود انتخاب کنید: اطمینان حاصل کنید که نکات شما مختصر هستند و مستقیما به موضوع اشاره میکنند. برای بیان نکات میتوانید از منابع عمومی مثل دانشنامهها استفاده کنید اما بهتر است بعد از درک کلی موضوع یک منابع معتبر برای بررسی ایدههای خود بیابید. از تجربیات خود استفاده کنید. اگر سابقه طولانی در مورد موضوعی که میخواهید راجع به آن صحبت کنید دارید، بیان تجربیات و داستان شخصی میتواند یکی از عالیترین منابع باشند. تلاش کنید از این داستانها در متن سخنرانی مختصرا استفاده کنید تا توجه مخاطب را از دست ندهید.
۳- نوشتن کامل متن سخنرانی یا استفاده از فلش کارت برای یادآوری نکات اصلی: تصمیم بگیرید که میخواهید متن سخنرانی خود را بهصورت کامل بنویسید و یا مختصری از آن را در فلش کارت پیاده کنید. تسلط و سطح راحتی خود با موضوع را در نظر بگیرید. اگر موضوع را خوب میشناسید و میتوانید بهراحتی در مورد آن صحبت کنید؛ بنابراین میتوانید متن سخنرانی خود را در فلش کارت بنویسید. کارت اول برای نوشتن متن ابتدا سخنرانی استفاده میشود که باید شامل معرفی و بیانیه موضوع باشد. برای ذکر هر یک از نکات از یک یا دو کارت استفاده کنید. سپس یک کارت برای نتیجهگیری ایجاد کنید که با ایده اصلی گفتار شما مرتبط باشد. از جملات مختصر یا تک کلمه در کارتهای خود استفاده کنید. این کلمات یا عبارات باید حاوی کلمات کلیدی باشند تا آنچه را که میخواهید بگویید را برایتان یادآوری کند. اگر نسبت به متن سخنرانی خود مطمئن نیستید یا فکر میکنید موضوع خوب نیست، میتوانید حرفهای خود را دقیقا همانطوری که میخواهید بگویید بنویسید.
۴- آمادهسازی جزوات: اگر موضوع شما دقیق و فنی است جزواتی برای آن آماده کنید. به این ترتیب میتوانید مهمترین نکات را در سخنرانی خود پوشش دهید و میتوانید به نکات دقیقتر که برای مخاطبان مفیدتر است اشاره کنید.
۵- یک بیوگرافی مختصر در مورد خودتان بنویسید: ارائه مدارک تحصیلی قبل از سخنرانی به شما کمک میکند تا لحن خود را تنظیم کنید و فرصتی به شما داده میشود تا اعتبارات خود را بدون افتخار فهرست کنید. آوردن بیوگرافی در متن سخنرانی این اجازه را به مخاطبانتان خواهد داد تا شما را ارزیابی کنند و شما این فرصت را دارید که نهفقط سابقه بلکه سبک صحبت کردن خود را ارائه دهید. اگر شخصی باشد که قبل از سخنرانی شما را به حضار معرفی کند این یک شروع مفید برای شما خواهد بود.
با تمرین برای یک سخنرانی علمی آماده شوید
بعد از آماده شدن متن سخنرانی باید نحوه سخنرانی و ارائه آن را تمرین کنید تا بتوانید بر مهارت حرف زدن خود در جمع تسلط داشته و بتوانید سخنرانی موثری ارائه دهید. مهمترین مواردی که زمان تمرین متن سخنرانی باید در نظر بگیرید عبارتاند از:
تنظیم وقت
شما باید بدانید که چه مدت زمانی برای ارائه سخنرانی فرصت دارید. اگر نمیتوانید در یک مدت زمان مشخص سخنرانی خود را ارائه دهید شاید لازم باشد که متن سخنرانی خود را کوتاهتر یا طولانیتر کنید.
تمرین در مقابل آینه یا یک دوست
برای آزمایش یا آموزش مهارت سخنرانی در جمع بهتر است سخنرانی خود را جلوی آینه یا برای یک دوست ارائه دهید. در این صورت میتوانید از تسلط خود بر متن سخنرانی و چگونگی ارتباط چشمی خود با مخاطبین آگاهی یابید.
آهسته و واضح صحبت کردن را تمرین کنید
بین بخشهایی از گفتار خود مکث کنید تا مخاطبان شما بتوانند اطلاعات را هضم کنند.
علامتگذاری کنید
اگر کلمات یا جملاتی در متن سخنرانی نوشتهاید که به نظرتان غیرعادی میآید آن را علامتگذاری کرده و سپس ویرایش کنید.
در حال تمرین سخنرانی از خود فیلم بگیرید
از این طریق میتوانید ظاهر خود، زبان بدن و نحوه سخنرانی خود را تجزیه و تحلیل کنید. اطمینان یابید که حرکات شما طبیعی است. اگر میتوانید برای یک دوست یا همکار سخنرانی خود را ارائه دهید، تا از انتقادات سازنده آنها برای بهبود نحوه سخنرانی خود استفاده کنید.
تکرار تمرین
یکی دیگر از آموزش مهارت سخنرانی تکرار تمرین می باشد. اگر سخنرانی خود را چندین بار تمرین کنید در حین سخنرانی اطمینان و اعتمادبهنفس بالاتری خواهید داشت.
تکنیکهایی که در نحوه سخنرانی تاثیرگذار است
برای تبدیل شدن به یک سخنران حرفهای باید تلاش کنید. هیچکسی سخنران متولد نشده است. سخنرانی مهارتی است که با تمرین میتوانید آن را بیاموزید. برای پرورش مهارت سخنرانی در جمع میتوانید از تکنیکهای زیر استفاده کنید:
۱- ارتباط چشمی: اولین تکنیک در آموزش سخنرانی برقراری ارتباط چشمی با مخاطب است. داشتن ارتباط چشمی با مخاطب در حین سخنرانی علاوه بر اینکه حس خوبی را به مخاطب القا میکند، سبب افزایش توانایی کلامی و اعتمادبهنفس سخنران نیز خواهد شد. اگر بر متن سخنرانی خود تسلط داشته باشید میتوانید تماس چشمی خود را بهصورت پیوسته حفظ کنید. دقت داشته باشید که برای تاثیرپذیری بیشتر باید تلاش کنید با تمام مخاطبین ارتباط چشمی برقرار کنید. بهتر است هر ارتباط چشمی را چهار تا پنج ثانیه حفظ کنید. از تمرکز بروی یک فرد یا تمرکز در یک منطقه بپرهیزید. چشمان خود را در اطراف و بین مخاطبان حرکت دهید تا همه احساس مشارکت در سخنرانی را درک کنند.
انتخاب چند چهره صمیمی در بین مخاطبان که به نحوه سخنرانی شما واکنش نشان میدهند، میتواند تمرکز شما بر سخنرانی را افزایش دهید.
۲- بهدرستی از زبان بدن خود استفاده کنید: نوع ایستادن، لبخند زدن و حرکت دادن دستوپاها تماما گویای حالات روحی شما خواهند بود، بنابراین تلاش کنید تا نسبت به این حرکات آگاه باشید. بهتر است زمان سخنرانی صحیح و محکم بایستید. درست ایستادن اعتمادبهنفس شما را به مخاطب القا میکند. اگرچه بهکارگیری حرکات بدن بر جذابیت سخنرانی شما میافزاید اما دقت داشته باشید که حرکات دادن بیش از حد بدن و دستها ممکن است حواس مخاطبان را پرت کند. بنابراین کاملا آهسته و هوشمندانه از حرکات بدن برای تاکید بر نکات مهم سخنرانی خود استفاده کنید. توجه داشته باشید عادتهای شما در حین سخنرانی مثل گره کردن دستها در هم یا تکیه دادن به دیوار میتواند سبب حواسپرتی مخاطب شود؛ بنابراین قبل از سخنرانی تمامی حرکات خود را جلوی آینه تمرین کنید تا نسبت به تمامی حرکات خود از ابتدای سخنرانی تا پایان آن آگاه باشید. استفاده صحیح از اندام صورت یکی دیگر از مواردی است که مهارت سخنرانی در جمع را در شما تقویت خواهد کرد. وجود صمیمت در حالت صورت و چهره شما مخاطبان را به سوی شما جذب کرده و به شما کمک میکند تا رابطهای گرم و مثبت را با مخاطبان خود برقرار کنید.
۳- آرام صحبت کنید و سعی کنید نفس بکشید: هر چقدر هم مهارت حرف زدن شما در جمع خوب باشد، بازهم با قرار گرفتن در مقابل مخاطبان بدنتان بهطور طبیعی آدرنالین آزاد میکند. این موضوع ممکن است سبب شود که سریعتر از حد معمول صحبت کنید. بنابراین برای اینکه حس آرامش را در خود تقویت کرده و آن را به مخاطب انتقال دهید، همواره لبخندی محرمانه گوشه لب خود داشته باشید و بین صحبتها نفس بکشید.
۴- با صدایی رسا سخنرانی خود را ارائه دهید: گاهی اوقات اثر آهنگ و لحن کلام بر مخاطب بهمراتب قویتر از محتوا است. بنابراین برای اثرگذاری بیشتر سخنرانی خود بهتر است احساس و انرژی را نیز به صدای خود اضافه کنید. بالا بردن و پایین آوردن صدا، استفاده از مکث و سکوت بهموقع، کم و زیاد کردن حجم صدا برای تاکید بر نکات مهم و جلب توجه مخاطب ازجمله مهارتهای حرف زدن هستند که اشتیاق مخاطب را برای پیگیری صحبت یا سخنرانی شما بیشتر خواهد کرد. این موضوع خصوصا در یک سخنرانی صوتی بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
۵- لباس مناسب بپوشید: موضوع دیگری که میتواند بر نحوه سخنرانی شما تاثیرگذار باشد، انتخاب لباس مناسب است. انتخاب لباسی که خود نیز در آن احساس راحتی کنید. با این کار علاوه بر اینکه ارائه سخنرانی را برای شما آسانتر میکند، نشاندهنده احترامی که برای مخاطب قائل شدهاید نیز خواهد بود. بهتر است برای انتخاب یک لباس مناسب از نظر دیگران نیز استفاده کنید.
۶- به مخاطبان خود فرصت تعامل دهید: با طرح سوال مخاطبان خود را در سخنرانی شرکت دهید. صحبت کردن مستقیم با مخاطبان یکی از روشهای علاقهمند کردن آنها به سخنرانی است که سبب برقراری یک ارتباط راحت بین شما نیز خواهد شد. اگر متن ابتدای سخنرانی شما با گفتن یک داستان جذاب، عکس یا بخشهایی از فیلم آغاز شود، قطعا میتواند در برقراری تعامل بین شما و مخاطبانتان تاثیرگذار باشد.
۷- با مخاطبان خود شوخی کنید: یکی از مواردی که در روشهای آموزش سخنرانی به آن تاکید میشود ایجاد فضایی آرام است. برای این منظور میتوانید از حس شوخطبعی خود استفاده کنید. یکی از وجه تمایزهای سخنران معمولی با سخنران عالی شوخطبعی است. شوخطبعی سبب جذابیت فرد میشود. اغلب افراد از گوش دادن به سخنرانیهای خشک خسته میشوند بنابراین برای جذاب کردن سخنرانی خود بهتر است شوخی کنید.
گفتن داستانهای شخصی و وقایع جاری میتواند سخنرانی شما را از یکنواختی خارج سازد.
۸- کنترل اضطراب: یکی دیگر از مهارتهای سخنرانی در جمع کنترل اضطراب است. اکثر افراد هنگام صحبت کردن در جمع دچار اضطراب شده و ضربان قلبشان بالا میرود. برای رهایی از این اضطراب نباید از خود انتظار داشته باشیم که بتوانیم آن را از بین بریم بلکه باید یاد بگیریم که آن را کنترل کنیم. کشیدن چند نفس عمیق قبل از شروع سخنرانی میتواند در کاهش و کنترل اضطراب موثر باشد. یکی از مهارت سخنرانی در جمع این است که بتوانید از انرژیهای منفی درون خود برای هیجان بخشی به سخنرانی خود استفاده کنید.
در مجموع مهارت سخنرانی در جمع چیزی نیست که یکروزه به دست آید بلکه برای تبدیل شدن به یک سخنرانی حرفهای باید به دنبال راهکارهای مهارت حرف زدن و آموزش مهارت سخنرانی باشید. تعیین موضوع، شناسایی مخاطبان، نوشتن متن ابتدای سخنرانی تا پایان آن، تمرین متن سخنرانی، ارتباط چشمی موثر، کنترل اضطراب، بازی با صدا برای تاکید برخی نکات خصوصا در سخنرانی صوتی از جمله آموزش مهارت سخنرانی هستند که با تمرین میتوانید آنها را در خود تقویت کنید.
در این مقاله برای آموزش مهارت سخنرانی را آموزش داده شد تا با اطمینان خاطر و تسلط بالا سخنرانی نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید