تعریف عدم تمرکز حواس چیست؟
تعریف عدم تمرکز این است که فرد نمیتواند بیش از چند ثانیه توجه خود را روی یک موضوع یا فکر خاص ثابت نگاه دارد و موضوعات دیگری حواس او را به خود جلب میکنند. موانع زیادی در برابر تمرکز حواس وجود دارند؛ اما خوشبختانه میتوان با تمرین و ممارست آنها را از سر راه برداشت. عدم تمرکز مشکلی گسترده میان انسانهاست که ارتباطی با سن، جنسیت و ملیت ندارد.
تعابیر مختلف افراد در تعریف عدم تمرکز
- سعی میکنم تمرکز کنم اما خیلی زود شروع به فکر کردن به موضوع دیگری میکنم.
- برایم مشکل است که هنگام مطالعه، توجهام را روی مطالب متمرکز کنم.
- ذهنم مرتب از این فکر به آن فکر میپرد.
- وقتی سعی میکنم روی کاری که دارم انجام میدهم تمرکز کنم، افکارم به سرعت به سمت چیزهای دیگر کشیده میشوند.
- نمیتوانم کاری را که شروع میکنم، به اتمام برسانم.
- تمرکز ندارم؛ نمیتوانم بیش از چند ثانیه فکرم را روی یک موضوع نگاه دارم.
- معمولا انجام کارهایم را به تعویق میاندازم؛ زیرا نمیتوانم به مدت طولانی روی کاری تمرکز کنم و سپس کارم را رها میکنم.
این موارد تنها برخی از چیزهایی هستند که مردم میگویند. موضوع مشترک تمام این حرفها عدم تمرکز و عدم توانایی در متمرکز نمودن ذهن روی یک مطلب در هر لحظه است. عدم تمرکز حواس روی کار، روابط، مدرسه و تقریبا هر چیز دیگری تاثیر منفی میگذارد.
گاهیاوقات مشکل حادی وجود دارد که ممکن است نیاز به درمان پزشکی و مشاوره داشته باشد. با این وجود، چنانچه یک فرد عادی که بیماری خاصی ندارد؛ دچار عدم تمرکز حواس شود، میتواند با انجام منظم تمرینهای تمرکز حواس مشکل را برطرف کند. در عصر اینترنت، گوشیهای هوشمند، شبکههای اجتماعی و انباشتگی اطلاعات، مشکل عدم تمرکز حواس از قبل هم بزرگتر شده است؛ این موارد مدت زمان تمرکز را کوتاهتر از سابق کردهاند.
موانع تمرکز حواس
- فقدان نیروی اراده کافی در شخص
- فقدان انضباط شخصی به اندازه کافی
- بیصبری و بیحوصلگی
- فکر بینظم و انضباط
- علاقه وافر به افکار دیگر
- بیقراری فیزیکی و فکری
- عدم درک مفهوم تمرکز حواس
- عدم توانایی در بیحرکت نشستن
- عدم سلامت
- نداشتن انگیزه جهت بهبود تمرکز
- استرس بیشازحد و نداشتن استراحت کافی
عوامل دیگری نیز در تعریف عدم تمرکز وجود دارند؛ اما موارد مذکور، دلایل اصلی هستند. برای غلبه بر این موانع باید نیروی اراده و انضباط شخصی خود را با انجام تمرینهای مناسب تقویت کنید. برای آشنایی با دلایل عدم تمرکز، مقاله مهمترین دلایل عدم تمرکز را مطالعه کنید.
چگونه به عدم تمرکز حواس غلبه کنیم؟
میتوانید از راهحلهای سادهای مانند گوش دادن به موسیقی آرامبخش، تکرار جملات تاکیدی درباره تمایلتان به بهبود این توانایی یا هیپنوتیزم استفاده نمایید. فکر کردن راجع به مزایای تمرکز حواس نیز میتواند موثر باشد. این فعالیتها میتوانند تا حدودی به شما کمک کنند و نتایج سریعی بهدست آورید؛ اما نتایج واقعی و ماندگار از طریق فعالیت تدریجی و توسعه عضلات ذهنی حاصل میشوند. برای غلبه کامل بر مشکل عدم تمرکز حواس به چیزی بیش از این موارد نیاز دارید.
باید نیروی توجه و تمرکز حواس خود را آموزش دهید و تقویت کنید. پیشرفت تدریجی و آگاهانه، نتایج بهتر و ماندگارتری را در بلندمدت برای شما به ارمغان خواهد آورد. این کار مانند استفاده از قرص و هورمون برای افزایش قدرت جسمی و تقویت عضلات در تمرینهای ورزشی، واقعی است. ممکن است نیاز به صرف زمان و تلاش بیشتری داشته باشید؛ اما نتایج عالی و باارزش خواهند بود. اگر واقعا بخواهید، میتوانید بر موانع تمرکز حواس غلبه کنید. این موانع یک شبه از بین نمیروند؛ اما سرانجام قادر به شکست آنها خواهید بود. انجام تمرینهای ورزشی در طول روز به سلامت شما و غلبه بر بیقراری فیزیکی کمک میکنند. همچنین بسیار مهم است که در طول روز به خود کمی استراحت دهید و در طول شب نیز به اندازه کافی استراحت کنید.
مهم نیست در طول روز چه اتفاقی میافتد. سعی کنید آرام و خونسرد باقی بمانید و حس وابستگی خود به دنیا و افراد را کاهش دهید. به خودتان اجازه ندهید بیشازحد تحت تاثیر آنچه مردم میگویند یا انجام میدهند، قرار بگیرید و اجازه ندهید عوامل خارجی روی حالت روحی و ذهنی شما تاثیر بگذارند؛ در غیر این صورت قادر نخواهید بود در هنگام لزوم، فکر خود را متمرکز کنید. ممکن است رها کردن این عادت آسان نباشد؛ اما اگر یاد بگیرید که بهصورت خودآگاه از این عادت ناخودآگاه استفاده کنید، به تدریج میتوانید تاثیر آن را روی خود کاهش دهید.
فراموش نکنید که باید هر روز زمانی را به انجام تمرینهای تمرکز حواس اختصاص دهید. انجام تمرینهای افزایش تمرکز حواس آنقدر که به نظر میرسد، سخت نیست. این تمرینها تمرکز حواس شما را تقویت میکنند و به شما کمک میکنند که بر مشکل عدم تمرکز خود غلبه نمایید. در ابتدا ممکن است تصور کنید پیشرفتی حاصل نمیشود و ذهنتان همچنان قادر به تمرکز نیست؛ اما در واقع به آرامی در حال بهبود هستید. شما در حال تغییر عادتهای ناخودآگاه عمیق خود هستید و این کار نیاز به صرف زمان و حوصله دارد.
با داشتن ذهنی متمرکز، توجه و قدرت ذهن شما بهبود یافته و قادر خواهید بود تمام کارهای خود را بهتر، کارآمدتر و در زمان کمتری به انجام برسانید. همزمان با بهبود تمرکز حواستان، افکار شما دچار بینظمی و بیقراری کمتری میشوند و ذهن شما آرامتر خواهد شد. وقتی نیاز دارید توجه خود را روی موضوع خاصی متمرکز کنید، قادر خواهید بود افکار نامربوط را نادیده بگیرید و از منحرف شدن ذهن خود جلوگیری نمایید.
درمان بیماری عدم تمرکز در کودکان
مبحث تمرکز در کودکان مبحث بسیار مهم و اساسی است؛ زیرا فرآیند یادگیری بهطور مستقیم به تمرکز در کودکان مربوط است و عدم تمرکز میزان یادگیری را پایین میآورد. عدم تمرکز در کودکان یکی از مسائلی است که اکثر خانوادهها در مقاطع زمانی مختلف ممکن است با آن روبهرو شوند و اطلاع از دلایل عدم تمرکز در کودکان و راههای درمان آن میتواند کمک شایانی را به خانوادهها کند. معمولا عدم تمرکز و اختلال در توجه در دانشآموزان مقطع دبستان بیشتر مشاهده میشود و اغلب فکر میکنند که اگر کودکی دارای عدم تمرکز است دچار بیماری بیشفعالی شده است؛ درصورتیکه این موضوع به هیچ عنوان صحیح نیست. برای اینکه بتوان به بهترین شکل بیماری عدم تمرکز در کودکان را درمان کرد باید ابتدا از ویژگیهای آن باخبر بود و علائم و نشانههای آن را در رفتار کودک تشخیص داد.
نشانههایی که میتواند نشان از عدم تمرکز در کودکان باشد شامل این موارد است:
- زمانی که با کودک صحبت میشود به نظر میرسد که اصلا به حرف گوش نمیدهد.
- در بیشتر زمانها کارهایی را که شروع میکند، نمیتواند به طرز صحیح به پایان برساند و نیمهکاره آن را رها میکند.
- در انجام تکالیف مدرسه یا کارهایی که نیاز به توجه زیاد دارد با مشکل روبهرو میشود و اغلب از آنها فرار میکند.
- معمولا بهسادگی دچار حواسپرتی میشود و در انجام برخی از بازیها نیز به مشکل برمیخورد.
اگر در رفتار کودکی حداقل ۳ مورد از موارد فوق بروز کند، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و در جهت بهبود عدم تمرکز در او اقدام شود. البته لازم به ذکر است که بیماری بیشفعالی نیز خود موجب عدم تمرکز میشود و راههای درمانی خاص خود را دارد که باید حتما با پزشک مشورت شود. از بزرگترین نشانههای بیشفعالی ثابت نبودن در یک مکان و دویدن مداوم و ناآرامی است؛ بهطوریکه تصور میشود کودک به هیچ عنوان خسته نمیشود و گویا به او یک موتور وصل شده است.
در درمان بیماری عدم تمرکز در کودکان باید به مسائل مختلفی توجه داشت و ابتدا باید عوامل محیطی بررسی شوند. دو عامل محیطی که تاثیر بسیاری بر افزایش تمرکز در کودکان دارند و میتوانند بیماری عدم تمرکز در کودکان را بهبود بخشند، خواب و تغذیه است. تغذیه سالم با تمرکز رابطه مستقیم دارد و میتواند به مقدار بسیار زیادی بر افزایش تمرکز تاثیرگذار باشد. علاوه بر این استراحت کردن و خواب کافی نیز از دیگر عوامل درمان بیماری عدم تمرکز در کودکان است. فراهم کردن بازیهایی که سرگرمکننده هستند و علاوه بر سرگرمی باعث افزایش تمرکز در کودک میشوند نیز بسیار مهم است. ایجاد برنامهریزی برای کارهای روزمره کودک بهصورت ناخودآگاه میتواند در افزایش تمرکز او تاثیرگذار باشد. برای مثال بدون اینکه به کودک بگویید همیشه در یک زمان مشخص به او عصرانه دهید، در یک زمان مشخص او را برای بازی به پارک ببرید، در زمان مشخص اجازه بازی کردن با وسایل بازی را به او بدهید. این زمانبندی بهصورت ناخودآگاه بر ذهن کودک موثر است. برای اینکه تمرکز کودک را افزایش دهید باید بازههای زمانی را کوتاه کنید؛ برای مثال بازههای درس خواندن را ۱۰ دقیقهای کنید و بعد از هر ۱۰ دقیقه به کودک استراحت دهید. بازههای زمانی بلندمدت کودک را خسته میکند و تمرکز او را از بین میبرد. لازم به ذکر است که انجام بازیهای فکری با کودکان، یکی از بهترین راههای افزایش تمرکز در آنها است. بازیهای فکری را میتوانید از اسباببازیفروشیها تهیه کنید.
درمان عدم تمرکز در طب سنتی
درمان عدم تمرکز در طب سنتی بیشتر از طریق مواد خوراکی و گیاهان دارویی انجام میشود و در برخی موارد طب سنتی راهکارهای غیرخوراکی را برای درمان عدم تمرکز ارائه میدهد. رزماری یکی از گیاهان دارویی است که در افزایش تمرکز نقش بسزایی دارد و در رشد حافظه و افزایش تمرکز تاثیرگذار است. علاوه بر دستور غذایی رزماری جهت افزایش تمرکز، استشمام بوی آن نیز سبب کاهش استرس میشود و پایین آمدن استرس یکی از عوامل افزایش تمرکز است. رزماری برای افرادی که دچار عدم تعادل هورمونی هستند و اضطراب دورهای دارند بسیار مفید است و بو کردن آن کمک خوبی در درمان عدم تمرکز این افراد دارد. نعنا فلفلی از دیگر گیاهانی است که به افزایش هوشیاری، تمرکز و حافظه کمک میکند. این گیاه علاوه بر اینکه کاملا خاصیت ضد سرطانی دارد، میتواند تاثیرات مثبتی روی عملکرد مغز داشته باشد.
گیاه جینکوبیلوبا یکی از گیاهانی است که به بهبود سطح اکسیژن در مغز کمک میکند. این فرآیند از طریق افزایش گردش خون در مغز ایجاد میشود و سبب تقویت عملکرد مغز و افزایش قدرت تمرکز میشود. آنتیاکسیدانهای موجود در جینکوبیلوبا نیز سبب تمرکز بیشتر در فرد میشود. علاوه بر این سه گیاه، تمامی مواد غذایی که شامل آهن، کلسیم و ویتامین B هستند در تقویت عملکرد مغز و افزایش قدرت تمرکز موثر هستند. فراموش نشود که از نظر طب سنتی مصرف حبوبات میتواند در درمان عدم تمرکز بسیار موثر واقع شود.
چند نکته در درمان عدم تمرکز در طب سنتی سفارش شده است که رعایت آنها میتواند تاثیرات خوبی داشته باشد. اولین نکته این است که آب سرد بهویژه با معده خالی نوشیده نشود؛ زیرا این کار مزاج اصلی بدن را سرد میکند و از کارایی اعضای بدن میکاهد. در هنگام خواب بهتر است سر پوشانده شود، علاوه بر این بوییدن عطرهای طبیعی و خوشبو میتواند تاثیرات بسیار خوبی روی افزایش تمرکز داشته باشد. یکی از دلایل عدم تمرکز در طب سنتی سردی یا بهاصطلاح رطوبت مغز است و باید با رعایت مجموعهای از دستورات غذایی آن را برطرف کرد. خوردن منظم مقدار کمی انجیر، مویز و گردو میتواند از سردی مغز بکاهد و افزایش تمرکز را به همراه داشته باشد.
درمان عدم تمرکز در طب سنتی بیشتر از طریق مواد خوراکی و گیاهان دارویی انجام میشود و در برخی موارد طب سنتی راهکارهای غیرخوراکی را برای درمان عدم تمرکز ارائه میدهد.
عدم تمرکز و افسردگی
عدم تمرکز علاوه بر اینکه خود نوعی بیماری محسوب میشود و نیاز به درمان دارد، میتواند جزء پیامدهای ناشی از بیماریهای دیگر نیز باشد. یکی از بیماریهایی که میتواند به دنبال خود عدم تمرکز را برای فرد به همراه داشته باشد افسردگی است. اضطراب و افسردگی سبب تنبل شدن ذهن و در حقیقت باعث بیاهمیت شدن موضوعات در ذهن میشوند. همین بیاهمیت شدن موضوعات میتواند عواقب سنگینی برای فرد داشته باشد که عدم تمرکز و فراموشی لحظهای برخی از این عواقب است. از جنبه علمی نیز افسردگی دقیقا قسمتی از مغز را تخریب میکند که وظیفه تفکر دقیق و سریع یا تمرکز را دارد؛ به همین علت افسردگی میتواند در اولین قدم قدرت تمرکز فرد را از بین ببرد. عدم تمرکز و افسردگی در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند و یکی از راههایی که میتواند به کمک افسردگی بیاید و علاوه بر آن در بهبود قدرت تمرکز نیز مفید واقع شود، مدیتیشن است. اگر فردی حس میکند که افسردگی و عدم تمرکز او بیشازحد شده، باید حتما به پزشک مراجعه کند و مراحل درمانی را در پیش گیرد.
بهطورکلی عدم تمرکز نوعی اختلال است که میتواند در تمامی سنین رخ دهد. اگر این اختلال در کودکی به وجود آید باید بهسرعت تشخیص داده شود و برای درمان آن اقدام شود تا در ادامه برای فرد دردسرساز نشود. درمان بیماری عدم تمرکز در کودکان میتواند مانع از به وجود آمدن مشکلات در زندگی روزمره شود. عدم تمرکز در بزرگسالی نیز میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد و یکی از شایعترین آنها افسردگی است. عدم تمرکز و افسردگی در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند و فرد افسرده معمولا بهسرعت دچار عدم تمرکز میشود.
دیدگاهتان را بنویسید