معنی تمرکز حواس چیست؟
اگر احساس میکنید تمرکز کردن در هنگام مطالعه یا کار برایتان دشوار شده و به راحتی دچار حواسپرتی میشوید و دست از کار میکشید، باید به فکر چارهای جدی برای رفع این معضل باشید؛ اما قبل از انجام هرگونه اقدام عملی، باید معنی تمرکز حواس و انواع مختلف تمرکز را درک کنید و با عوامل گوناگون برهمزننده تمرکز حواس آشنا شوید.
حداقل سه نوع مختلف تمرکز حواس در توانایی شما برای تمرکز کردن روی کارهایتان نقش دارند:
تمرکز انتخابی
تمرکز انتخابی مخصوص تمرکز بر یک موضوع و نادیده گرفتن سایر چیزهاست.
تمرکز تقسیمی
تمرکز تقسیمی یا جابهجایی تمرکز، مخصوص مدیریت و پردازش منابع متعدد اطلاعات در یک زمان واحد است. رانندگی مثال خوبی از این نوع تمرکز است که در آن، تمرکز شما به صورت مداوم بین وظایف مختلف در حال جابهجایی است. این نوع تمرکز همزمان با افزایش سن تضعیف میشود؛ اما انجام تمرینات ایروبیک و تمرین جابهجایی تمرکز حواس بین کارهای مختلف میتواند در حفظ این توانایی تاثیرگذار باشد.
تمرکز پایدار
این نوع تمرکز به معنی متمرکز ماندن روی یک موضوع خاص به مدت طولانی است. فرآیند پیری لزوما تاثیری روی تمرکز پایدار ندارد. مغز شما اطلاعات را مرتب و جهتدهی میکند تا بتوانید در میان تمام عوامل حواسپرتی و اطلاعات ورودی که هر روز شما را بمباران میکنند، روی کارهایتان تمرکز کنید.
چگونه عوامل مختلف تمرکز حواس شما را مختل میکنند؟
اکنون که تا حدی با معنی تمرکز حواس آشنا شدید، باید بدانید که مغز انسان حتی با وجود فیلترهای پردازشی قدرتمند، باز هم ممکن است تمرکز خود را از دست بدهد. صداهای بلند و چراغهای چشمکزن فعالیت عصبی زیادی تولید میکنند که باعث میشود به خط مقدم آگاهی شما منتقل شوند و از هر آن چه که بر روی آن تمرکز کرده بودید، پیشی بگیرند. این فرآیند در زمین مبارزه یا هنگامی که در معرض تصادف رانندگی با ماشین خود قرار دارید مفید است؛ نه زمانی که سعی دارید برای آزمونی مطالعه کنید و آژیر ماشینی در نزدیکی شما شروع به سر و صدا میکند و تمرکز شما را از بین میبرد.
برای این که بتوانید متمرکز بمانید، مغز به یک سیستم ترمز نیاز دارد تا از ورود افکار متفرقه به ذهن شما جلوگیری کند. دانشمندان گمان میکنند این وظیفه توسط VLPFC یا ventrolateral prefrontal cortex که در پشت شقیقهها قرار دارد، انجام میپذیرد. VLPFC عوامل حواسپرتی را مسدود میکند، اما بعضی مغزها در استفاده از این سیستم ترمز بهتر از سایر مغزها عمل میکنند؛ زیرا VLPFC حساس و ظریف است و انرژی زیادی مصرف میکند. گاهیاوقات بسیار شگفتانگیز کار میکند اما گاهی نیز مغلوب عوامل حواسپرتی میشود. سعی کنید از فکر کردن به یک موضوع خاص اجتناب کنید و VLPFC خود را امتحان کنید و به چالش بکشید.
هزینه از بین رفتن تمرکز و حواسپرتی
عوامل حواسپرتی عامل شماره یک برهمزننده تمرکز ذهن هستند و بسیاری از آنها توسط خود فرد ایجاد میشوند. از آنجایی که به طور کلی اطلاعات بسیار زیادی در طول روز به مغز ما وارد میشود، مغز دچار سردرگمی و پریشانی میشود. این اطلاعات اضافی به ویژه در هنگام کار کردن باعث افت شدید کارایی و ضعف تمرکز حواس میشود.
عوامل حواسپرتی آزاردهنده و پرهزینه هستند. آنها زمان محدود تمرکز ما را مصرف میکنند و جلوی عمیق شدن فرآیند تفکرمان را میگیرند. جابهجایی تمرکز بین موضوعات مختلف، انرژی و سوخت زیادی مصرف میکند؛ بنابراین درک، تصمیمگیری، یادآوری، حفظ کردن و کنترل کارهایمان دشوارتر میشود. در نهایت این عوامل حواسپرتی منجر به اشتباهات بیشتر، فراموشی و از بین رفتن بصیرت میشوند.
عدم تمرکز حواس روی تمام جنبههای زندگی افراد تاثیر میگذارد که شامل تفریح و استراحت نیز میشود. بسیاری از مردم با شرمندگی اظهار میکنند که حتی نمیتوانند به اندازه خواندن یک پاراگراف تمرکز خود را حفظ کنند؛ چه برسد به خواندن یک کتاب کامل. این افراد حتی بلافاصله پس از خواندن یک جمله نمیتوانند چیزی درباره آن توضیح دهند.
اگر نتوانید روی کارهایتان تمرکز کنید، دچار کمبود اعتمادبهنفس شده و احساس عدم امنیت میکنید؛ که ممکن است به زودرنجی، افسردگی و اضطراب بیانجامد. ممکن است با اعضای خانواده یا همکارانتان بدخلقی کنید و در نهایت کارهایی را که میخواستید انجام دهید، رها کنید.
چه چیزهایی باعث حواسپرتی شما می شوند؟
رسانههای اجتماعی، ایمیل، تلفنهمراه و اینترنت سارقان بزرگ تمرکز حواس هستند. بر طبق نتایج تحقیقی در این زمینه، زیادهروی در استفاده از رسانههای اجتماعی و گشت و گذار اینترنتی میتواند بدتر از نخوابیدن در طول شب یا حتی مصرف ماریجوانا باشد و مردان دو برابر بیشتر از زنان در معرض از دست دادن تمرکز و حواسپرتی توسط عوامل مذکور قرار دارند. وقتی یک عامل حواسپرتی موفق به نفوذ به ذهن شما میشود، مثلا یک ایمیل جدید یا حتی بلند شدن از پشت میز مطالعه یا کارتان، تمرکز شما به موضوع جدید منتقل میشود و عامل حواسپرتی تبدیل به موضوع اصلی تمرکز میشود و کاری که مشغول انجام آن بودید، به پسزمینه انتقال مییابد.
اکنون معنی تمرکز حواس را میدانید، عوامل برهمزننده آن را میشناسید و فهمیدهاید که نداشتن تمرکز حواس ممکن است منجر به چه تاثیرات منفی و مخرب عظیمی در جنبههای مختلف زندگی شما شود. پس عزم خود را جزم کنید و از همین لحظه انجام اقدامات عملی برای رسیدن به تمرکز ذهنی عمیق را شروع کنید!
دیدگاهتان را بنویسید